R E K L A M A
R E K L A M A

Jon Fosse z Literacką Nagrodą Nobla. „Piszę o człowieczeństwie”

Po 95 latach Literacka Nagroda Nobla wróciła do Norwegii. Został nią uhonorowany Jon Fosse, pisarz, dramaturg, poeta, eseista i autor książek dla dzieci. 

Fot. Wikimedia

W oświadczeniu, które Fosse przesłał do mediów za pośrednictwem wydawcy, stwierdził, że jest bardzo szczęśliwy i zaskoczony otrzymaniem nagrody. W Norwegii o tym, czy dostanie Nobla, spekulowano już od ponad 20 lat. Sam laureat przyznał, że miał świadomość co najmniej od 2013 roku, że jest brany pod uwagę. Jednocześnie skoro przez tyle lat nie został uhonorowany, nie liczył na to, że w tym roku będzie inaczej. Urodził się w Haugesund, norweskim mieście na zachodzie Norwegii, 29 września 1959 roku. Jego pierwszą powieść „Czerwone, czarne” wydano w 1983 roku, niedługo potem opublikowano książkę „Zamknięta gitara” oraz tomik poezji „Anioł z wodą w oczach”.

Dramaty zaczął pisać ze względu na problemy finansowe. Na początku lat 90., walcząc, aby związać koniec z końcem, przyjął pierwsze zlecenie na sztukę teatralną. Jak sam mówi, odkrycie tej formy pisania było dla niego największą niespodzianką w jego pisarskim życiu – od razu poczuł, że taka forma wyrazu jest stworzona dla niego. Jego pierwsza sztuka, „I nigdy się nie rozłączymy”, została wystawiona w 1994 roku. Dziś jego dzieła należą do najczęściej wystawianych sztuk współczesnych dramaturgów w Europie. W wywiadzie sprzed czterech lat Fosse powiedział jednak, że nie będzie już więcej tworzyć dramatów – jest tym zmęczony i uważa, że zbyt późno podjął decyzję, żeby zająć się już tylko prozą. Sam uważa, że jego książek nie czyta się dla fabuły. Mówi, że nie pisze o postaciach w tradycyjnym tego słowa znaczeniu, pisze o człowieczeństwie.

Jego twórczość nie jest najłatwiejsza w odbiorze. Pisze o samotności, bezrobociu, molestowaniu, rozbitych rodzinach. Jak sam przyznaje, jego pisarstwo bardziej definiuje jednak forma niż treść, a cisza jest ważniejsza niż to, co się mówi. Akademia Szwedzka w uzasadnieniu werdyktu napisała, że Fosse został uhonorowany „za swoje innowacyjne sztuki i prozę, które dają głos temu, co niewypowiedziane”. Pisarz był trzykrotnie żonaty, ma sześcioro dzieci. Wychowywał się w rodzinie luterańskiej, ale w okresie buntu ogłosił się ateistą. Na jego życiu silne piętno odcisnął alkohol. Chociaż w trakcie pisania zawsze był trzeźwy, przez wiele lat dużo pił. Jak sam mówi, miało to przyćmić jego wewnętrzny niepokój; pił, aby być normalnym. Decyzję o abstynencji podjął w 2012 roku, kiedy trafił do szpitala po zatruciu alkoholowym. Rok później zadeklarował przejście na katolicyzm.

Komentując literackiego Nobla dla Jona Fosse, norweska minister kultury Lubna Jaffery podkreśliła, że jest to również historyczne wydarzenia dla nynorsk, jednego z dwóch oficjalnych standardów języka norweskiego, którym obecnie posługuje się 10 – 15 procent mieszkańców Norwegii i w którym tworzy Fosse. Twórczość noblisty została przetłumaczona na 50 języków, a jego sztuki zostały dotychczas wystawione ponad tysiąc razy. 

2023-10-09

(KM) na podst.: thelocal.no, musicandliterature.org, nytimes.com, newsinenglish.no


Wiadomości
Rozmowa z Jolantą Kwaśniewską. „Niczego w życiu ludziom nie zazdroszczę”
Tomasz Barański
Bądź jak Bóg i stań się człowiekiem. Rozmowa z ROMANEM BIELECKIM
Tomach Zimoch
Masa krytyczna została przekroczona! Ucieczka Romanowskiego to kompromitacja
Henryk Martenka
Sprawa Ziętary. Czy Były senator RP był odpowiedzialny za jego zniknięcie?
Wojciech Nomejko
Dlaczego masło jest takie drogie?
(KGB) na podst. Radio TOK FM
Społeczeństwo
Głupota w półświatku. Przestępstwa, które nie mogły się udać
Leszek Szymowski
Ostatni spacer ze Staszkiem. Pogrzeb Stanisława Tyma
Jacek Binkowski
Fajbusiewicz wraca do spraw sprzed lat. Zabójcy dwóch 18-latek wpadli po 24 latach!
Michał Fajbusiewicz
Wyglądał jak uczeń wracający ze szkoły. Dalszy ciąg sprawy napadu na kurierów
Katarzyna Binkowska
Prawnik radzi. Zwrot prezentu zamówionego przez Internet
Mecenas Jan Paragraf
Świat/Peryskop
Cudne przedwojnie. Jeśli nie użyją broni atomowej, będzie dobrze
Henryk Martenka
Bhutan zmieni się nie do poznania? Gospodarka tego potrzebuje
PKU na podst.: GMC.bt, Bhutantimes.bt, Kuenselonline.com, thebhutanese.bt
Słoweńskie miasteczko chciało zyskać dzięki… Melanii Trump
ChS na podst.: www.siol.net, www.fortune.com
Egzotyczna podróż na Antarktydę. Oferta turystyczna jest szeroka
AS na podst.: cnn.com, bbc.com
Według Mroziewicza. Wigilie w tropikach
Krzysztof Mroziewicz
Lifestyle/Zdrowie
Dla niej najważniejsze są praca i role. Nigdy nie była celebrytką
Tomasz Gawiński
Swift i powrót country. Muzyczne podsumowanie roku
Grzegorz Walenda
Święta w telewizji. Co zobaczymy w TVN i Polsacie?
Plotkara
Niebezpieczna otyłość brzuszna bezpośrednio wpływa na hormony i zdrowie
A.M.
Zmiany zwyrodnieniowe w kolanach. Przyczyną nie jest wiek
Andrzej Marciniak
Angorka