W badaniu, które trwało rok i obejmowało reprezentatywną grupę 566 dorosłych Polaków, naukowcy analizowali, w jaki sposób sposób postrzegania czasu wpływa na zdrowie psychiczne. Wyniki pracy Iwony Nowakowskiej i jej zespołu zostały opublikowane na łamach czasopisma Personality and Individual Differences.
W rozmowie z serwisem Nauka w Polsce Nowakowska wyjaśniła, że każdy człowiek postrzega życie przez własny, nieświadomy filtr, który porządkuje doświadczenia w odniesieniu do przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Psychologowie Philip Zimbardo i John Boyd nazwali ten mechanizm perspektywami czasowymi, a badania pokazują, że mają one wpływ na zdrowie psychiczne.
W badaniach przeprowadzonych przez zespół Iwony Nowakowskiej analizowano, jak roczne zmiany w konkretnych perspektywach czasowych wpływają na poziom lęku i objawów depresji. Jednocześnie kontrolowano powiązania między tymi zmianami a satysfakcją z życia, poczuciem sensu oraz samooceną.
Badanie zostało przeprowadzone w końcowej fazie pandemii COVID-19, wiosną 2022 roku i powtórzone rok później.
Lęk i depresja tego nie lubią
Wyniki badania wskazują kilka kluczowych strategii chroniących przed lękiem i depresją. Ważne jest unikanie negatywnego postrzegania przeszłości oraz praca nad realistyczną oceną własnych doświadczeń. Rozwijanie umiejętności cieszenia się codziennymi, nawet drobnymi przyjemnościami, działa ochronnie wobec obu trudności emocjonalnych.
Choć bolesnych wspomnień nie da się wymazać, można nauczyć się je lepiej rozumieć i spojrzeć na siebie w bardziej przyjazny sposób.
Polega to na staraniu się, by spojrzeć na siebie w lepszym świetle – uznać, że w trudnych chwilach reagowaliśmy tak, jak najlepiej potrafiliśmy w danym momencie – oceniła Nowakowska.
Minimalizowanie fatalizmu i przeciwstawianie się poczuciu bezradności zmniejsza ryzyko lęku, natomiast orientacja na cele, planowanie i poczucie sprawczości chronią przed depresją. Istotne jest także dbanie o samoocenę, rozwój osobisty i umiejętność doceniania własnych zasobów, a także pielęgnowanie zdrowych, wspierających relacji z innymi.