R E K L A M A
R E K L A M A

Nowy zderzacz cząstek. Czy to pozwoli zbadać tajemnice ciemnej materii?

Nowy zderzacz cząstek ma wyznaczyć nowe granice fizyki cząstek i pomóc w odkrywaniu kolejnych tajemnic wszechświata. Naukowcy z Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych CERN ujawnili plany budowy kolosalnego Future Circular Collider (FCC, Przyszły Zderzacz Kołowy). Będzie pętlą długą na ponad 90 km, biegnącą pod Jeziorem Genewskim wzdłuż granicy francusko-szwajcarskiej. 

Fot. YouTube

Opublikowane szczegółowe opracowanie ukazuje kluczowe aspekty FCC, w tym proponowaną trasę przebiegu, wpływ na środowisko naturalne, cele naukowe i szacowany koszt. Projekt, nad którym prace trwały mniej więcej dekadę, ma kosztować około 14 mld franków szwajcarskich, a jego budowa rozpoczęłaby się w połowie lat 40. XXI wieku – pod warunkiem uzyskania zgody 24 państw członkowskich CERN w 2028 roku.

Przedstawiciele CERN podkreślają potencjał przełomowych odkryć naukowych, które mogłyby zrewolucjonizować kriogenikę, fizykę magnesów nadprzewodzących i technologie próżniowe, które mogą przynieść ludzkości korzyści. Eksperci zwracają uwagę na możliwość głębszego zbadania bozonu Higgsa, co rzuciłoby więcej światła na procesy formowania się materii po Wielkim Wybuchu. Najlepsi naukowcy w CERN opracowali plany następcy ukończonego w 2008 roku LHC (Large Hadron Collider, Wielki Zderzacz Hadronów). 27-kilometrowy podziemny tunel, w którym magnesy przyspieszają cząstki i zderzają je ze sobą przy prędkościach bliskich prędkości światła, znajduje się pod szwajcarsko-francuską granicą w pobliżu Genewy. LHC – dzięki współpracy ponad 100 krajów – odegrał kluczową rolę w badaniu zarówno znanych, jak i dopiero powstających teorii fizyki cząstek. Najbardziej znaczącym odkryciem, jakie umożliwił, był bozon Higgsa zidentyfikowany w 2012 roku. LHC działa przede wszystkim jako zderzacz protonów, przyspieszając dwie wiązki wysokoenergetycznych protonów o przeciwnych kierunkach, aby zderzyły się w wyznaczonych punktach. Pomimo sukcesów LHC ma działać tylko do lat 40. XXI wieku.

Naukowcy, inżynierowie i partnerzy CERN rozważyli co najmniej 100 różnych koncepcji nowego zderzacza, zanim zaproponowali, by jego średnica wynosiła około pięciu metrów, obwód wynosił 91 km i żeby zbudowany był na głębokości 200 metrów.

CERN przedstawił dwuetapowy plan prac przy FCC. Pierwsza, 15-letnia faza realizacji projektu ma zakończyć się powstaniem FCC-ee, zderzacza elektronów i pozytonów. Druga faza to wprowadzenie FCC-hh, zderzacza proton-proton – wykorzystującego ten sam tunel, ale inną technologię. Ta faza ma na celu osiągnięcie energii zderzeń znacznie wyższych niż w LHC. Otworzyłoby to drzwi do odkrywania cząstek o większej masie oraz do badania ciemnej materii. Oczekuje się, że FCC-hh będzie działać przez kolejne 25 lat, oferując bezprecedensowe możliwości badań w dziedzinie fizyki.

2025-04-14

(AS) Na podst.: independent.co.uk, sustainability-times.com


Wiadomości
Wojna Trumpa z BBC. Kto wygra starcie o prawdę i miliard dolarów?
KK na podst.: The Telegraph, BBC, The Guardian, The Daily Mail, The Independent, New York Times
Do aresztu. Bruksela i Budapeszt nie uratują Ziobry
Tomasz Zimoch
Trzeba mierzyć wysoko. Rozmowa z ADAMEM MAŁYSZEM
Maciej Woldan
Zarobki jak w Hollywood, kolejki jak w PRL-u!
Krzysztof Różycki
Społeczeństwo
Morderca z autogiełdy. Fajbusiewicz wraca do spraw sprzed lat
Michał Fajbusiewicz
Co będzie, gdy nastąpi blackout? Rozmowa z NORBERTEM KOŚCIESZĄ
Krzysztof Pyzia
Jakość się zawsze obroni. Piekarnia, która podbiła całą Łódź
Krzysztof Tomaszewski
IKONOWICZ: Warto żyć
Piotr Ikonowicz
Świat/Peryskop
Europa na kroplówce Chin. Suwerenność to ziemia
Opr. (KGB) na podst. TOK FM
Kanada pęka na Zachodzie. Czy prowincja Alberta będzie 51. stanem USA?
Stanisław Stolarczyk
Upadek hegemona? Orbán walczy o polityczne przetrwanie
KK na podst.: BBC, Pester Lloyd, Reuters, New York Times, Deutsche Welle, PAP, Politico
Biznesy i posady rodziny Putina. Tak jego krewni kontrolują rosyjskie instytucje
CEZ na podst. proekt.media
Skandal na 100 milionów. Czy Zełenski przetrwa polityczne trzęsienie ziemi?
KK na podst.: Kiyv Post, BBC, Reuters, Ukrainska Pravda, Times of Israel, The Spectator, PAP
Lifestyle/Zdrowie
Zbiorowe wow! Booker Prize 2025
Agnieszka Nowak-Samengo
Złoty kibel. Gdy sztuka siada na sedesie
ANS na podst.: ilgiornaledellarte.com, repubblica.it, idealista.it, mediaset.it, ilfattoquotidiano.it
Jej styl mówił za nią. Premiera książki Michelle Obamy
ANS na podst.: corriere.it, elle.com, vanityfair.it, marieclaire.it
Start sezonu nagród. Kto je otrzyma?
Grzegorz Walenda
Moda na zdrowie nie uwzględnia jelit. Raport Genactiv ujawnia fakty
A.M.
Angorka - nie tylko dla dzieci...