R E K L A M A
R E K L A M A

Nowy zderzacz cząstek. Czy to pozwoli zbadać tajemnice ciemnej materii?

Nowy zderzacz cząstek ma wyznaczyć nowe granice fizyki cząstek i pomóc w odkrywaniu kolejnych tajemnic wszechświata. Naukowcy z Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych CERN ujawnili plany budowy kolosalnego Future Circular Collider (FCC, Przyszły Zderzacz Kołowy). Będzie pętlą długą na ponad 90 km, biegnącą pod Jeziorem Genewskim wzdłuż granicy francusko-szwajcarskiej. 

Fot. YouTube

Opublikowane szczegółowe opracowanie ukazuje kluczowe aspekty FCC, w tym proponowaną trasę przebiegu, wpływ na środowisko naturalne, cele naukowe i szacowany koszt. Projekt, nad którym prace trwały mniej więcej dekadę, ma kosztować około 14 mld franków szwajcarskich, a jego budowa rozpoczęłaby się w połowie lat 40. XXI wieku – pod warunkiem uzyskania zgody 24 państw członkowskich CERN w 2028 roku.

Przedstawiciele CERN podkreślają potencjał przełomowych odkryć naukowych, które mogłyby zrewolucjonizować kriogenikę, fizykę magnesów nadprzewodzących i technologie próżniowe, które mogą przynieść ludzkości korzyści. Eksperci zwracają uwagę na możliwość głębszego zbadania bozonu Higgsa, co rzuciłoby więcej światła na procesy formowania się materii po Wielkim Wybuchu. Najlepsi naukowcy w CERN opracowali plany następcy ukończonego w 2008 roku LHC (Large Hadron Collider, Wielki Zderzacz Hadronów). 27-kilometrowy podziemny tunel, w którym magnesy przyspieszają cząstki i zderzają je ze sobą przy prędkościach bliskich prędkości światła, znajduje się pod szwajcarsko-francuską granicą w pobliżu Genewy. LHC – dzięki współpracy ponad 100 krajów – odegrał kluczową rolę w badaniu zarówno znanych, jak i dopiero powstających teorii fizyki cząstek. Najbardziej znaczącym odkryciem, jakie umożliwił, był bozon Higgsa zidentyfikowany w 2012 roku. LHC działa przede wszystkim jako zderzacz protonów, przyspieszając dwie wiązki wysokoenergetycznych protonów o przeciwnych kierunkach, aby zderzyły się w wyznaczonych punktach. Pomimo sukcesów LHC ma działać tylko do lat 40. XXI wieku.

Naukowcy, inżynierowie i partnerzy CERN rozważyli co najmniej 100 różnych koncepcji nowego zderzacza, zanim zaproponowali, by jego średnica wynosiła około pięciu metrów, obwód wynosił 91 km i żeby zbudowany był na głębokości 200 metrów.

CERN przedstawił dwuetapowy plan prac przy FCC. Pierwsza, 15-letnia faza realizacji projektu ma zakończyć się powstaniem FCC-ee, zderzacza elektronów i pozytonów. Druga faza to wprowadzenie FCC-hh, zderzacza proton-proton – wykorzystującego ten sam tunel, ale inną technologię. Ta faza ma na celu osiągnięcie energii zderzeń znacznie wyższych niż w LHC. Otworzyłoby to drzwi do odkrywania cząstek o większej masie oraz do badania ciemnej materii. Oczekuje się, że FCC-hh będzie działać przez kolejne 25 lat, oferując bezprecedensowe możliwości badań w dziedzinie fizyki.

2025-04-14

(AS) Na podst.: independent.co.uk, sustainability-times.com


Wiadomości
Wspominamy Janusza Glanca-Szymańskiego, wieloletniego sekretarza redakcji
Angora
Panowie, czym różni się okres od owulacji? Komentarze w internecie
Jan Rojewski
ISIS chciało zabić papieża Franciszka
(ANS) Na podst.: repubblica.it, ilpiccolo.it, corriere.it, ansa.it, ilfattoquotidiano.it, ilsole24ore.com
Społeczeństwo
Groźny kryzys w edukacji. Do 2030 roku zabraknie 44 mln nauczycieli
KK na podst.: Wall Street Journal, Bild Zeitung, BBC, UNESCO.org, Die Welt, Neue Zürcher Zeitung
Biskupi a edukacja zdrowotna. Świadomy wybór czy ideologiczny spór?
Tomasz Zimoch
Świat/Peryskop
Żółta kolejka, symbol Lizbony, wypadła z torów, zabijając 16 osób
(EW) Na podst.: Observador, Portugal Resident, BBC
„Złota era chińskiego hakowania”. zachód ostrzega przed ofensywą Pekinu
KK na podst.: Washington Post, Wall Street Journal, NBC News, New York Times, Reuters, Politico.eu
Hymny narodów świata: Oaxaca
Henryk Martenka
Masakra w Afganistanie. Zginęli pogrążeni we śnie
(KK) Na podst.: BBC, Reuters, Associated Press, The Guardian, France24
Lifestyle/Zdrowie
IMPRODROM 2025. Sceniczna naturalność i nieprzewidywalność
Serena Williams: Schudłam dzięki lekom na cukrzycę
Agnieszka Nowak-Samengo na podst. it.euronews.com, forbes.com, people.com, vanityfair.it, quotidiano.net
Nowa era w „Vogue’u”. Chloé Malle zastępuje Annę Wintour
MS na podst.: Le Figaro Madame, BBC, The New York Times
Z nici i woli. Testament Armaniego
ANS na podst.: d.repubblica.it, lespresso.it, corriere.it, libero.it, milanotoday.it, eurosport.it, oggi.it, rainews.it, sky.it, vanityfair.it
Angorka - nie tylko dla dzieci...