R E K L A M A
R E K L A M A
2024-12-21

Ineksprymable (żart. o kalesonach). Obcy język polski

Zarówno wyraz kalesony, jak i wyraz ineksprymable (tak się pisze i tak się wymawia) nie są tworami rodzimymi, ale zapożyczonymi, i to dość dawno. Na obydwa natrafiamy już w Słowniku języka polskiego (tzw. warszawskim) J. Karłowicza, A. Kryńskiego i W. Niedźwiedzkiego (Warszawa 1902, t. II, s. 208 i s. 91), a na kalesony jeszcze wcześniej – widnieją one wśród haseł w Słowniku

Marcin Malinowski
2024-12-04

„Apoteoza” i „afirmacja”. Pojęcia, które nie są tożsame

– Niektórzy autorzy tekstów pisanych lub osoby zabierające publicznie głos nie umieją sobie poradzić z wyrazami „afirmacja” i „apoteoza”. Mylą ich znaczenie, sądząc, że „afirmacja” jest tym samym, co „apoteoza”, czyli „wychwalanie, idealizowanie czegoś bądź kogoś”. Tymczasem „afirmacja” to inaczej „aprobata, uznanie czegoś za właściwe”. Może warto na łamach „Angory” poruszyć ten temat i zachęcić wszystkich do większej staranności o język (e-mail otrzymany od internautki). Propozycja czytelniczki

Maciej Malinowski
2024-11-20

„Kebab” czy „kebap”? Jak prawidłowo nazwać popularne danie?

Formą obowiązującą w polszczyźnie jest kebab. Słowniki (np. Uniwersalny słownik języka polskiego PWN pod redakcją Stanisława Dubisza, Warszawa 2003, t. II, s. 290, i Wielki słownik ortograficzny PWN pod redakcją Edwarda Polańskiego, Warszawa 2017, s. 545) rejestrują wyłącznie hasło kebab i taką postacią graficzną tego wyrazu należy się na co dzień posługiwać. Widywana niekiedy na szyldach nazwa kebap (przez p) jest dosłownym odwzorowaniem

Maciej Malinowski
2024-09-20

Kontra/sygnata. Poprawna wymowa modnego obecnie słowa

Uwaga czytelnika jest jak najbardziej zasadna. Rzeczownik kontrasygnata odpowiada łacińskiemu terminowi contra-signatio (dosł. ‘przeciwpieczętowanie’, od contra ‘przeciw’, signatio ‘pieczęć, podpis’) i nazywa ‘złożenie podpisu na akcie prawnym podpisanym już przez kogoś, wymagane do uzyskania przez ten akt prawomocności’ (podaję za Wielkim słownikiem wyrazów obcych PWN pod redakcją Mirosława Bańki, Warszawa 2003, s. 677). Kontrasygnata (podpisanie się na akcie prawnym już podpisanym) oznacza zatem, że ktoś

Maciej Malinowski
2024-05-20

Będzie się pisało „Warszawianin”. Poprawki w ortografii

Wprowadzonych zostanie jedynie kilkanaście poprawek dotyczących zasady konwencjonalnej ortografii polskiej, tzn. zapisu pewnych wyrazów i wyrażeń wielką bądź małą literą, łącznie lub rozdzielnie. O niektóre poprawki upominałem się na łamach „Obcego języka polskiego” od lat. Stali czytelnicy „Angory” z pewnością pamiętają, że swego czasu postulowałem zniesienie nakazu łącznego zapisywania spójników i partykuł z cząstkami –bym,

Maciej Malinowski
2023-12-18

Waldemar Buda wspomniał o „heheszkach”. Co oznacza to słowo?

Słowa heheszki użył w telewizji poseł PiS-u Waldemar Buda, mając na myśli – jego zdaniem – nieprzystający do parlamentarnych realiów drwiący sposób zwracania się marszałka Hołowni do posłów z jego formacji: Heheszki – powiedział – są dobre, ale na krótki czas i w momencie, kiedy nie ma większych problemów społecznych. Jeżeli one się pojawiają, […] to myślę, że to nie jest paliwo, które pozwoli mu [Hołowni]

Maciej Malinowski
2023-11-20

Prezydent mówi o „krwawieniu się”. Sprawdzamy poprawność tego słowa

Prezydent RP posłużył się w czasie przemówienia czasownikiem zwrotnym krwawić się w zapomnianym znaczeniu ‘walczyć do upadłego, ranić się do krwi’, nienotowanym dzisiaj przez słowniki języka polskiego. Zrobił to świadomie, wiedząc, że w przeszłości było ono w użyciu na równi z bezokolicznikiem krwawić mającym ten sam sens. Spotykało się je w literaturze pięknej oraz w tekstach historycznych. Formę krwawić się Andrzej Duda przywołał

Maciej Malinowski
2023-04-18

Aliści, jeno, azaliż. Czy używanie archaizmów w XXI wieku to błąd?

– Natrafiam niekiedy w tekstach na słowa „aliści” i „jeno”. Wydaje mi się stylistycznym zgrzytem włączanie dzisiaj do wypowiedzi określeń archaicznych, a przez to niezrozumiałych dla dużej części odbiorców, np. „Zima była w tym roku łaskawa, aliści nie wszystkim to się podobało”; „Poczekaj jeno na mnie”. Jestem po sześćdziesiątce i pamiętam z telewizji, jak słowa

Maciej Malinowski
2023-03-27

Może powtórzymy angielski? O wielu znaczeniach słowa „brush”

To w nim od dodatkowych znaczeń nie są wolne nawet tak niewinne narzędzia, jak choćby brush, czyli pędzel albo szczotka, które w innych kontekstach opisze zarośla albo otarcie się o coś (Their first brush with fame came when they sold their line of brushes made from brush wood. – Pierwszy raz zdobyli sławę, gdy udało

Marcin Wilczek
2023-03-13

Obcy język polski #1104: Skwer „Turaszwilego”

– U zbiegu ul. Tarłowskiej i ul. Zwierzynieckiej w Krakowie znajduje się „skwer Jerzego Turaszwiliego”. Tak właśnie zapisano w dopełniaczu nazwisko patrona nazywającego się Turaszwili. Jak mi wiadomo, powinien to być „skwer Jerzego Turaszwilego”. Biała tablica z niebieskim napisem zawierającym błąd straszy od 2018 r. do dzisiaj, ale urzędnikom odpowiedzialnym za nazewnictwo ulic i placów

Maciej Malinowski