R E K L A M A
R E K L A M A

Będzie się pisało „Warszawianin”. Poprawki w ortografii

Niektórzy dziennikarze zdążyli już nazwać ingerencję językoznawców w sprawy ortografii (zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2026 r.) usankcjonowane przez Radę Języka Polskiego PAN rewolucją lub przewrotem kopernikańskim. Nie należy chyba tego w ten sposób traktować. 

Rys. Katarzyna Zalepa

Wprowadzonych zostanie jedynie kilkanaście poprawek dotyczących zasady konwencjonalnej ortografii polskiej, tzn. zapisu pewnych wyrazów i wyrażeń wielką bądź małą literą, łącznie lub rozdzielnie.

O niektóre poprawki upominałem się na łamach „Obcego języka polskiego” od lat. Stali czytelnicy „Angory” z pewnością pamiętają, że swego czasu postulowałem zniesienie nakazu łącznego zapisywania spójników i partykuł z cząstkami –bym, -byś, -by-byśmy, -byście, np. bobym, chybabyś, czybyśniżby, zaśby, ponieważbyśmy, więcbyście. Argumentowałem, że reguła jest martwa, nieznana większości piszących.

Teraz będzie się wreszcie pisało rozdzielnie bo bym, chyba byś, czy byś, niż by, zaś by, ponieważ byśmy, więc byście itd. Zniknie tym samym rozróżnienie spójnikowego połączenia toby (np. gdyby kózka nie skakała, toby nóżki nie złamała) i konstrukcji zdaniowej z zaimkiem to by (np. to by było za łatwe).

Dopuszczono rozdzielną pisownię cząstek typu super-, ekstra-, eko-, mega-, mini-, maksimidi-, mega-, makro-. Uznano, że mogą one występować również jako samodzielne wyrazy, a więc że można pisać np. supertowar i super towar, megaimpreza i mega impreza, ekstrazarobki i ekstra zarobki.

Za poprawny uznano zapis nibyartystanibygotyk, nibyludowy oraz quasiopiekunquasinauka, quasipostępowy (dawniej z łącznikiem).

Zmieni się reguła zapisywania nazw mieszkańców miast. Do tej pory należało pisać małą literą warszawianin, krakowianinkatowiczanin itp. Od 2026 r. będzie się pisało Warszawianin, Krakowianin, Katowiczanin, czyli wielką literą. Nieaktualna stanie się zatem reguła mówiąca o tym, że należy pisać Sądeczanin (‘mieszkaniec Sądecczyzny’), ale sądeczanin (‘mieszkaniec Nowego Sącza, Starego Sącza’).

Ujednolicona zostanie pisownia wielką literą nazw firm i marek wyrobów przemysłowych i pojedynczych egzemplarzy tych wyrobów, np. samochód marki Toyota i Janek przyjechał złotą Toyotą (dotąd Janek przyjechał złotą toyotą).

Łącznie postanowiono zapisywać wyrażenia półzabawa, półnauka (do tej pory pół zabawa, pół nauka); półżartempółserio (dotąd pół żartem, pół serio); półspałpółczuwał (dotąd pół spał, pół czuwał) i pół-Polak, pół-Szwed (dotąd pół Polak, pół Szwed).

Wprowadzono pisownię wielką literą wszystkich członów wielowyrazowych nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, typu Morze Marmara, Pustynia Gobi, Półwysep Hel, Wyspa Uznam (dotąd pisało się morze Marmara, pustynia Gobi, półwysep Hel, wyspa Uznam).

Poprawny będzie odtąd zapis Plac ZbawicielaPark Kościuszki, Kopiec WandyKościół Mariacki, Pałac Staszica, Zamek Książ, Most Poniatowskiego, Pomnik Ofiar Getta, Cmentarz Rakowicki (dotąd człony plac, park, kopiec, kościół, pałac, zamek, most, pomnik, cmentarz należało zapisywać małą literą).

Wprowadzi się ponadto łączną pisownię nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym, np. niemiły, niemilszynienajmilszy; nielepiej, nienajlepiej.

Jednakowa będzie pisownia Nagroda Pulitzera i Nagroda Złote Lwy (dotąd Nagroda Pulitzera, ale nagroda Złote Lwy). 

2024-05-20

Maciej Malinowski


Wiadomości
Rynki kapitałowe zmusiły Trumpa do zawieszenia ceł. Czy to jego kapitulacja?
PKU na post.: FAZ, Financial Times, Forbes, The Washington Post, CNBC, Bloomberg
To będą ciekawe wybory prezydenckie. Rozmowa z prof. Dudkiem
Krzysztof Różycki
Uczyńmy Amerykę znów wielką. Trump odciął od opieki medycznej dwa miliony Afgańczyków
(AS) Na podst.: theguardian.com, bbc.com
Społeczeństwo
IKONOWICZ: Wszystko przez osę
Piotr Ikonowicz
Jak na świecie wita się wiosnę? To zależy od półkuli
AS na podst.: cnn.com, bbc.co.uk, huffpost. com, sarajevotimes.com, deseret.com, asianews.network, news18.com, thetravel.com, timesofindia.indiatimes.com, cbc.ca, nbcnews.com, wochenblatt-dlv.de
Leo Beenhakker nie żyje. Komentarze w internecie
(WA)
Samotność Boga. We Francji Wielkanoc ma coraz mniejsze znaczenie
Leszek Turkiewicz
Prehistoryczny wilk został wskrzeszony
(EW) na podst. TOK FM
Świat/Peryskop
Hymny narodów świata: Hawaje
Henryk Martenka
Problem z austriackim pistoletem. Zbyt łatwo może stać się karabinem maszynowym
Beata Dżon-Ozimek
8 plaż pełnych zwierząt. Turyści się tam nie nudzą
AS na podst.: dailymail.co.uk, cnn.com, latimes.com, 9news.com.au
Kiedyś Rosjanie przywozili do Włoch sztukę. Dziś przemycają interesy
ANS na podst.: L’Espresso, La Repubblica, Panorama, arterussamilano.it, firenzetoday.it, njsymphony.org, cdt.ch
Lifestyle/Zdrowie
„Dojrzewanie”. Recenzja Skiby
Krzysztof Skiba
Nowy zderzacz cząstek. Czy to pozwoli zbadać tajemnice ciemnej materii?
(AS) Na podst.: independent.co.uk, sustainability-times.com
Angorka - nie tylko dla dzieci...