R E K L A M A
R E K L A M A

Będzie się pisało „Warszawianin”. Poprawki w ortografii

Niektórzy dziennikarze zdążyli już nazwać ingerencję językoznawców w sprawy ortografii (zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2026 r.) usankcjonowane przez Radę Języka Polskiego PAN rewolucją lub przewrotem kopernikańskim. Nie należy chyba tego w ten sposób traktować. 

Rys. Katarzyna Zalepa

Wprowadzonych zostanie jedynie kilkanaście poprawek dotyczących zasady konwencjonalnej ortografii polskiej, tzn. zapisu pewnych wyrazów i wyrażeń wielką bądź małą literą, łącznie lub rozdzielnie.

O niektóre poprawki upominałem się na łamach „Obcego języka polskiego” od lat. Stali czytelnicy „Angory” z pewnością pamiętają, że swego czasu postulowałem zniesienie nakazu łącznego zapisywania spójników i partykuł z cząstkami –bym, -byś, -by-byśmy, -byście, np. bobym, chybabyś, czybyśniżby, zaśby, ponieważbyśmy, więcbyście. Argumentowałem, że reguła jest martwa, nieznana większości piszących.

Teraz będzie się wreszcie pisało rozdzielnie bo bym, chyba byś, czy byś, niż by, zaś by, ponieważ byśmy, więc byście itd. Zniknie tym samym rozróżnienie spójnikowego połączenia toby (np. gdyby kózka nie skakała, toby nóżki nie złamała) i konstrukcji zdaniowej z zaimkiem to by (np. to by było za łatwe).

Dopuszczono rozdzielną pisownię cząstek typu super-, ekstra-, eko-, mega-, mini-, maksimidi-, mega-, makro-. Uznano, że mogą one występować również jako samodzielne wyrazy, a więc że można pisać np. supertowar i super towar, megaimpreza i mega impreza, ekstrazarobki i ekstra zarobki.

Za poprawny uznano zapis nibyartystanibygotyk, nibyludowy oraz quasiopiekunquasinauka, quasipostępowy (dawniej z łącznikiem).

Zmieni się reguła zapisywania nazw mieszkańców miast. Do tej pory należało pisać małą literą warszawianin, krakowianinkatowiczanin itp. Od 2026 r. będzie się pisało Warszawianin, Krakowianin, Katowiczanin, czyli wielką literą. Nieaktualna stanie się zatem reguła mówiąca o tym, że należy pisać Sądeczanin (‘mieszkaniec Sądecczyzny’), ale sądeczanin (‘mieszkaniec Nowego Sącza, Starego Sącza’).

Ujednolicona zostanie pisownia wielką literą nazw firm i marek wyrobów przemysłowych i pojedynczych egzemplarzy tych wyrobów, np. samochód marki Toyota i Janek przyjechał złotą Toyotą (dotąd Janek przyjechał złotą toyotą).

Łącznie postanowiono zapisywać wyrażenia półzabawa, półnauka (do tej pory pół zabawa, pół nauka); półżartempółserio (dotąd pół żartem, pół serio); półspałpółczuwał (dotąd pół spał, pół czuwał) i pół-Polak, pół-Szwed (dotąd pół Polak, pół Szwed).

Wprowadzono pisownię wielką literą wszystkich członów wielowyrazowych nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, typu Morze Marmara, Pustynia Gobi, Półwysep Hel, Wyspa Uznam (dotąd pisało się morze Marmara, pustynia Gobi, półwysep Hel, wyspa Uznam).

Poprawny będzie odtąd zapis Plac ZbawicielaPark Kościuszki, Kopiec WandyKościół Mariacki, Pałac Staszica, Zamek Książ, Most Poniatowskiego, Pomnik Ofiar Getta, Cmentarz Rakowicki (dotąd człony plac, park, kopiec, kościół, pałac, zamek, most, pomnik, cmentarz należało zapisywać małą literą).

Wprowadzi się ponadto łączną pisownię nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym, np. niemiły, niemilszynienajmilszy; nielepiej, nienajlepiej.

Jednakowa będzie pisownia Nagroda Pulitzera i Nagroda Złote Lwy (dotąd Nagroda Pulitzera, ale nagroda Złote Lwy). 

2024-05-20

Maciej Malinowski


Wiadomości
Seyla Benhabib: USA na drodze ku państwu o cechach mafijnych
PKU na podst.: FAZ, hannah-arendt-verein.de
Chatham House o nadchodzącym roku. Najczęściej mylą się eksperci
HM na podst. Chatham House, „The World in 2026”
Tydzień z życia gwiazd. Najdroższa gwiazda sylwestra Polsatu
Katarzyna Gorzkiewicz
Tydzień z życia polityków. Jedna partia, dwie wigilie
Zebrała Katarzyna Gorzkiewicz
Społeczeństwo
Klejnoty cesarskie, czyli jak ostatni… Cesarz wystawił I Republikę
Beata Dżon-Ozimek
Całujemy się od milionów lat! Wskazują na to badania DNA
(KGB) na podst. Radio Zet
Fajbusiewicz wraca do spraw sprzed lat. Zamordowali, bo potrzebowali forsy na telefony
Michał Fajbusiewicz
Świat/Peryskop
The show must go on! Niepewny, lecz pełen nadziei nowy rok w Paryżu
Leszek Turkiewicz
Hymny narodów świata. Pernambuco
Henryk Martenka
Gdy opada maska. Japońskie podejście do jedzenia
Dominika Giordano
Kasynowa potęga. Rumunia wiedzie hazardowy prym
(ChS) na podst. Libertatea (www.libertatea.ro)
Tyrać jak hiszpański kelner. To oni są filarem gospodarki
Michał Kurowicki
Lifestyle/Zdrowie
Krzysztof Ibisz: energia i charyzma są ważniejsze niż garnitur
Krzysztof Pyzia
Nie pytaj bota o raka! Sztuczna inteligencja to nie lekarz
Wybrała i oprac. E.W. „Gazeta Wyborcza”, „Pacjenci traktują chatboty jak lekarzy. Czy AI ich zastąpi?”
Medytacja zamiast hantli. Nowy trend w walce ze stresem
A.M.
Zagrożenie antybiotykoopornością. Cicha pandemia XXI wieku
Andrzej Marciniak
Pan Jan. Nowicki w książce Aleksandry Szkarłat
Henryk Martenka
Angorka - nie tylko dla dzieci...