R E K L A M A
R E K L A M A

Będzie się pisało „Warszawianin”. Poprawki w ortografii

Niektórzy dziennikarze zdążyli już nazwać ingerencję językoznawców w sprawy ortografii (zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2026 r.) usankcjonowane przez Radę Języka Polskiego PAN rewolucją lub przewrotem kopernikańskim. Nie należy chyba tego w ten sposób traktować. 

Rys. Katarzyna Zalepa

Wprowadzonych zostanie jedynie kilkanaście poprawek dotyczących zasady konwencjonalnej ortografii polskiej, tzn. zapisu pewnych wyrazów i wyrażeń wielką bądź małą literą, łącznie lub rozdzielnie.

O niektóre poprawki upominałem się na łamach „Obcego języka polskiego” od lat. Stali czytelnicy „Angory” z pewnością pamiętają, że swego czasu postulowałem zniesienie nakazu łącznego zapisywania spójników i partykuł z cząstkami –bym, -byś, -by-byśmy, -byście, np. bobym, chybabyś, czybyśniżby, zaśby, ponieważbyśmy, więcbyście. Argumentowałem, że reguła jest martwa, nieznana większości piszących.

Teraz będzie się wreszcie pisało rozdzielnie bo bym, chyba byś, czy byś, niż by, zaś by, ponieważ byśmy, więc byście itd. Zniknie tym samym rozróżnienie spójnikowego połączenia toby (np. gdyby kózka nie skakała, toby nóżki nie złamała) i konstrukcji zdaniowej z zaimkiem to by (np. to by było za łatwe).

Dopuszczono rozdzielną pisownię cząstek typu super-, ekstra-, eko-, mega-, mini-, maksimidi-, mega-, makro-. Uznano, że mogą one występować również jako samodzielne wyrazy, a więc że można pisać np. supertowar i super towar, megaimpreza i mega impreza, ekstrazarobki i ekstra zarobki.

Za poprawny uznano zapis nibyartystanibygotyk, nibyludowy oraz quasiopiekunquasinauka, quasipostępowy (dawniej z łącznikiem).

Zmieni się reguła zapisywania nazw mieszkańców miast. Do tej pory należało pisać małą literą warszawianin, krakowianinkatowiczanin itp. Od 2026 r. będzie się pisało Warszawianin, Krakowianin, Katowiczanin, czyli wielką literą. Nieaktualna stanie się zatem reguła mówiąca o tym, że należy pisać Sądeczanin (‘mieszkaniec Sądecczyzny’), ale sądeczanin (‘mieszkaniec Nowego Sącza, Starego Sącza’).

Ujednolicona zostanie pisownia wielką literą nazw firm i marek wyrobów przemysłowych i pojedynczych egzemplarzy tych wyrobów, np. samochód marki Toyota i Janek przyjechał złotą Toyotą (dotąd Janek przyjechał złotą toyotą).

Łącznie postanowiono zapisywać wyrażenia półzabawa, półnauka (do tej pory pół zabawa, pół nauka); półżartempółserio (dotąd pół żartem, pół serio); półspałpółczuwał (dotąd pół spał, pół czuwał) i pół-Polak, pół-Szwed (dotąd pół Polak, pół Szwed).

Wprowadzono pisownię wielką literą wszystkich członów wielowyrazowych nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, typu Morze Marmara, Pustynia Gobi, Półwysep Hel, Wyspa Uznam (dotąd pisało się morze Marmara, pustynia Gobi, półwysep Hel, wyspa Uznam).

Poprawny będzie odtąd zapis Plac ZbawicielaPark Kościuszki, Kopiec WandyKościół Mariacki, Pałac Staszica, Zamek Książ, Most Poniatowskiego, Pomnik Ofiar Getta, Cmentarz Rakowicki (dotąd człony plac, park, kopiec, kościół, pałac, zamek, most, pomnik, cmentarz należało zapisywać małą literą).

Wprowadzi się ponadto łączną pisownię nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym, np. niemiły, niemilszynienajmilszy; nielepiej, nienajlepiej.

Jednakowa będzie pisownia Nagroda Pulitzera i Nagroda Złote Lwy (dotąd Nagroda Pulitzera, ale nagroda Złote Lwy). 

2024-05-20

Maciej Malinowski


Wiadomości
Pod naszym patronatem. „Kredką i Piórem” sukcesem nastolatków
H.J.
Ambasador plus jeden. Brzezinski i Leonowicz, czyli „power couple”
Henryk Martenka
Wojna dronów. Ukraina tworzy własny arsenał w domowych warsztatach
AS na podst.: bbc.com, dw.com
Rząd na smyczy prezydenta. Kryptowaluty i psy tematem politycznych sporów
4bs
Okno na media. Wielki rozbrat Karnowskich
Andrzej Maślankiewicz
Społeczeństwo
IKONOWICZ: Wyrzucili z hospicjum na ulicę
Piotr Ikonowicz
Rama droższa od obrazu. Historia warszawskiego zakładu rzemieślniczego
Krzysztof Tomaszewski
Papier ma moc! Tylko on daje czytelnikowi całkowity kontakt z tekstem
(GK)
Inna czerń, inne światło. Pierre Soulages i magia początku
Leszek Turkiewicz
Świat/Peryskop
Rosja nasila ataki na ukraińską kolej. Ponad 3 tys. zniszczonych obiektów
AS na podst.: theguardian.com, bbc.com
Przymuszani do pokoju? Waszyngton ponawia presję na Kijów
CEZ na podst.: unian.ua, tass.ru, spiegel.de
USA rozważają podział Gazy na strefy „zieloną” i „czerwoną”
AS na podst.: theguardian.com, bbc.com, newarab.com, aljazeera.com
Kazachstan. Numer telefonu – sprawa polityczna
Marek Berowski
Kierunek Berat. Albańskie drogi i miasta okien nad oknami
Tomasz Mucha
Lifestyle/Zdrowie
Tylko połowa Polaków myje zęby dwa razy dziennie. Ekspertka o skutkach złej higieny
Andrzej Marciniak
Polacy coraz zdrowsi? Indeks Zdrowia rośnie, choć tempo spowalnia
A.M. na podst. Medonet
Nie tylko dystopie. Roboty, które ratują ludzi i środowisko
MH na podst.: bbc.co.uk, nbcnews.com, forbes.n1info.rs
AI pomoże zrozumieć mowę zwierząt? Przełom w badaniach
AS na podst.: dailymail.co.uk, sciencefocus.com
Angorka - nie tylko dla dzieci...