R E K L A M A
R E K L A M A

In memoriam. Tryptyk na Zaduszki

– Tylko trawa i mrówki są stąd – powiedział ktoś po pierwszym pobycie w tym wyjątkowym miejscu. To poetyckie określenie. Akurat bogactwo miejscowych roślin i obserwacja przyrodniczej szaty pomagają zwrócić uwagę na to, co najważniejsze. Na ślady przeszłości pozwalające poszerzyć wiedzę o tym, co działo się tutaj przez ponad półtora wieku. Spójrzmy na rozległe połacie chaszczy. Dlaczego trudno znaleźć tu coś wyższego od głogów lub dzikiego bzu? Albo ni stąd, ni zowąd w gęstym lesie trawiasta polana? Co się stało z dębami i sosnami? Wszak wokół polany rośnie ich sporo. A równiutkie poletko pokrzywy? Czy ktoś ją tu posiał? Takie zagadki budzą instynkt badacza przeszłości, a ich rozwiązanie może pomóc zapełnić kolejną białą kartę albo przynieść ulgę wielu ludziom. 

Symboliczne lapidarium na byłym cmentarzu żydowskim na Zarzeczu w Wilnie /Fot. Wilhelm Karud

Jedną z przerw w pracy szpachelką wykorzystujemy na obejrzenie okolicy. Dr Dawid prowadzi nas przez teren obszernego cmentarza. Mijamy setki krzyży i pomniki poświęcone poszczególnym nacjom – Serbom, Rosjanom, Włochom, Brytyjczykom. Naszą uwagę zwraca wyróżniający się stylistyką, wyższy od innych nagrobek. Gwiazda Dawida i alfabet hebrajski pozwalają przypuszczać, że pochowano tu wyznawcę judaizmu. Gdzie indziej spotykamy religijne symbole prawosławne. Zatrzymujemy się przy najwcześniejszych miejscach pochówku. To kilkadziesiąt grobów jeńców francuskich z okresu wojny francusko- pruskiej. Podczas pierwszej wojny światowej obóz, a także cmentarz znacznie powiększono. Wielu z ponad 90 tys. żołnierzy państw ententy zostało tu na zawsze. W latach kolejnej wojny w Lamsdorf działał potężny kompleks obozowy. Od jesieni 1939 do wiosny 1945 roku przewinęło się tu około 300 tys. jeńców. Nie wszystko zostało przebadane. Od kilku dni zespół archeologów prowadzi prace w wykopie nr 5, w części Starego Cmentarza Jenieckiego koło Łambinowic na Opolszczyźnie. Pozyskane z archiwów amerykańskich i szkockich materiały sygnalizowały możliwość istnienia nieodnalezionych i nieznanych dotąd pochówków. W charakterze wolontariuszy do zespołu dołączyliśmy z kolegą w momencie, gdy w wykopie pojawiły się regularne przebarwienia sygnalizujące jamy grobowe. Dzień wcześniej w pobliżu wykopu znaleziono francuskie naboje i nieźle zachowany nieśmiertelnik. To zapowiadało sukces. Prowadząc notatki, chcemy zapisać nie tylko godne zapamiętania fakty, ale utrwalić momenty naszych osobistych przeżyć. Postanowiliśmy sobie, że ten wolontariat, oprócz wymiernej pomocy archeologom, zaowocuje kroniką, tomikiem poezji, a może tekstem do prasy? 

Subskrybuj angorę
Czytaj bez żadnych ograniczeń gdzie i kiedy chcesz.


Już od
22,00 zł/mies




2024-10-21

Wilhelm Karud


Wiadomości
Trzeba to traktować ze śmiertelną powagą. Tysiące żołnierzy przy granicy z Polską
Tomasz Barański
Podobnych ataków z Rosji może być więcej. Rozmowa z ekspertem
Krzysztof Różycki
Polacy, nic się nie stało. Rozmowa z MARKIEM BUDZISZEM
Krzysztof Różycki
Polska jedność pod skrzydłami rosyjskich dronów?
Jan Rojewski
Banksy kontra sąd w Londynie. Mural wspierający Palestynę
(MS) na podst.: BBC, Sky News, Euro News
Społeczeństwo
Idealny premier, prezydent, polityk. Jerzy Giedroyc
Leszek Turkiewicz
Świat/Peryskop
Francja ma nowego premiera. Piąty szef rządu w ciągu trzech lat
MS na podst.: Le Figaro, L’Express, Le Monde, Les Echos
Francja sparaliżowana protestami. Setki tysięcy na ulicach, starcia z policją
MS na podst.: Le Figaro, Le Monde, L’Express, France Bleu, Liberation
Film Workers for Palestine. Artyści bojkotują izraelski przemysł filmowy
EW na podst.: USA Today, The Guardian, La Voce di New York, Palestine Chronicle, Al Jazeera, filmworkersforpalestine.org
Izrael ostrzega mieszkańców Gazy: „Uciekajcie, zostaliście ostrzeżeni”
EW na podst.: Al Jazeera, Palestine Chronicle, France24
Merhaba, jadę na wschód. Podróż przez kraj kontrastów i stereotypów
Hanna Jocek
Lifestyle/Zdrowie
Bruce Willis mieszka osobno. Wyniszczająca choroba aktora
(ANS) na podst.: sky.it, vanityfair.it, repubblica.it, osservatoriomalattierare.it, mediaset.it, corriere.it
Hugh Grant ma 65 lat. Amant, komediant i mistrz autoironii
ANS na podst.: vanityfair.it, elle.com, sky.it, adnkronos.com
Angorka - nie tylko dla dzieci...