R E K L A M A
R E K L A M A

„Biała odwaga”. Recenzja Skiby

Ten film wzbudzał kontrowersje, zanim wszedł na ekrany.

Fot. kadr z filmu

„Biała odwaga” Marcina Koszałki wypełnia bowiem gorzką treścią białe plamy historii Podhala, związane ze wstydliwym epizodem kolaboracji części górali z nazistami w czasie wojny.

Gdy dwanaście lat temu ukazała się książka Wojciecha Szatkowskiego o Goralenvolku, która po raz pierwszy tak mocno i szeroko poruszała ten temat, też protestowano. Opasły tom Szatkowskiego wzbudzał emocje, bo odzierał górali z ich radosnej cepeliady i turystycznego kiczu. Pokazywał haniebne, szokujące oblicze zdrajców, jednak nie miał tej popkulturowej siły, jaką ma film. Teraz możemy w kinach oglądać historię o dwóch braciach, z których jeden jest liderem kolaborantów niemieckich, a drugi kurierem współpracującym z polskimi partyzantami. W dodatku obaj kochają się w tej samej dziewczynie, więc między braćmi iskrzy, a to musi doprowadzić do dramatu. Wbrew protestom Związku Podhalan, który wolałby, aby o góralach mówić tylko dobrze, film nie robi krzywdy góralskiej społeczności.

Moim zdaniem wręcz zbyt delikatnie pokazuje problem. Bohaterowi, który poszedł na współpracę z Niemcami, Koszałka buduje alibi wielkości Stadionu Narodowego. Chłopak został skrzywdzony przez rodzinę, dał się omotać niemieckiemu alpiniście, czyni świństwa, ale chce jednocześnie chronić społeczność Podhala przed zagładą, a w finale, już w mundurze wojsk okupanta, zabija niemieckiego oficera, chroniąc góralską rodzinę przed rozstrzelaniem.

Mamy też w filmie jasny podział na górali dobrych i złych, na tych, co zwietrzyli interes, biorąc sklepy po Żydach, i na tych, którzy zachowują się godnie. Protesty wzięły się stąd, że przez lata górale z Podhala uważali się za jakiś taki lepszy kawałek Polski, a samych siebie za lepszych Polaków.

To fałszywe przekonanie wzięło się stąd, że „nasz kochany papież” Jan Paweł II ukochał sobie góry i górali, sam góralem nie będąc. Górale słodko mu śpiewali, ciosali z drewna ołtarzyki i uznali za naczelnego gazdę. I w tym śnie o byciu lepszymi Polakami, ponad innymi, górale zapomnieli o tym, że mieli wstydliwe karty w swej historii i teraz głośno protestują, gdy im się to wypomina. Film Koszałki przywraca nam równowagę, pokazuje piękne i surowe Tatry i twardych ludzi wrzuconych w okrutne tryby historii. Jedni ten egzamin zdają, a inni nie.

Dobrze, że jako naród mamy już siłę i odwagę mówić o trudnych tematach z naszej historii, a nie bawić się tylko w lukrowane bajki dla dzieci. 

2024-03-26

Krzysztof Skiba


Wiadomości
Rynki kapitałowe zmusiły Trumpa do zawieszenia ceł. Czy to jego kapitulacja?
PKU na post.: FAZ, Financial Times, Forbes, The Washington Post, CNBC, Bloomberg
To będą ciekawe wybory prezydenckie. Rozmowa z prof. Dudkiem
Krzysztof Różycki
Uczyńmy Amerykę znów wielką. Trump odciął od opieki medycznej dwa miliony Afgańczyków
(AS) Na podst.: theguardian.com, bbc.com
Społeczeństwo
IKONOWICZ: Wszystko przez osę
Piotr Ikonowicz
Jak na świecie wita się wiosnę? To zależy od półkuli
AS na podst.: cnn.com, bbc.co.uk, huffpost. com, sarajevotimes.com, deseret.com, asianews.network, news18.com, thetravel.com, timesofindia.indiatimes.com, cbc.ca, nbcnews.com, wochenblatt-dlv.de
Leo Beenhakker nie żyje. Komentarze w internecie
(WA)
Samotność Boga. We Francji Wielkanoc ma coraz mniejsze znaczenie
Leszek Turkiewicz
Prehistoryczny wilk został wskrzeszony
(EW) na podst. TOK FM
Świat/Peryskop
Hymny narodów świata: Hawaje
Henryk Martenka
Problem z austriackim pistoletem. Zbyt łatwo może stać się karabinem maszynowym
Beata Dżon-Ozimek
8 plaż pełnych zwierząt. Turyści się tam nie nudzą
AS na podst.: dailymail.co.uk, cnn.com, latimes.com, 9news.com.au
Kiedyś Rosjanie przywozili do Włoch sztukę. Dziś przemycają interesy
ANS na podst.: L’Espresso, La Repubblica, Panorama, arterussamilano.it, firenzetoday.it, njsymphony.org, cdt.ch
Lifestyle/Zdrowie
„Dojrzewanie”. Recenzja Skiby
Krzysztof Skiba
Nowy zderzacz cząstek. Czy to pozwoli zbadać tajemnice ciemnej materii?
(AS) Na podst.: independent.co.uk, sustainability-times.com
Angorka - nie tylko dla dzieci...