Hymny narodów świata: Osetia Północna – Alania

Republika Osetii Północnej jest autonomicznym podmiotem prawnym Federacji Rosyjskiej. Republiką autonomiczną jest od 1936 roku. Graniczy z Republiką Kabardyjsko- Bałkarską, Krajem Stawropolskim, Inguszetią i Czeczenią. Południową granicę republiki wyznaczają Gruzja i leżąca na jej terytorium, uznana tylko przez pięć państw, w tym Rosję, Syrię i Republikę Nauru, siostrzana Osetia Południowa. Stolicą 600-tysięcznej Osetii Północnej jest Władykaukaz, w którym mieszka połowa wszystkich Osetyńczyków.

Fot. Александра Зайцева /Wikimedia

O plemionach Alanów wspominają autorzy starożytni, między innymi Pliniusz, Dionizy czy Józef Flawiusz, opisujący w I wieku naszej ery świat, jaki poznali. Już wtedy łączono Alanów z Sarmatami, żyjącymi nad Donem i Morzem Azowskim. Około V wieku Alanowie zostali zepchnięci przez Hunów na południe i rezygnując z życia koczowniczego, zaczęli się osiedlać na północnym Kaukazie, gdzie – jako lud bitny – rychło przejęli kontrolę nad szlakami handlowymi prowadzącymi na Zakaukazie. W wiekach VI – VII wykształciły się dwie formy protopaństwowe: zachodnia, leżąca w górnym biegu Kubania, i wschodnia, kaukaska. W X wieku nastąpiło ich połączenie i uformowanie społeczeństwa wczesnofeudalnego. Na jego czele stanęli królowie prowadzący aktywną politykę zagraniczną i odgrywający ważną rolę w dziejach Kaukazu, a nawet Bliskiego Wschodu. Alanów szczególnie dotknęła inwazja mongolsko-tatarska w XIII wieku, powodując, że wielu Alanów migrowało do Europy (np. założyli miasto Jassy w dzisiejszej Mołdawii), Bizancjum i na Daleki Wschód, gdzie służyli w armii chińskiej. Jedna z teorii pochodzenia nazwy Katalonia (Catalunya) wywodzi ją od zbitki Goth-Alania (Goci i Alanowie).

Presja Mongołów trwała długo, a przelał czarę goryczy Tamerlan, który spustoszył ziemię Alanów, zmieniając ją w „pustynię bez właścicieli”. Niemniej pozostali przy życiu Alanowie dawali dowody niezwykłego bohaterstwa. Po XII wieku Alania rozpadła się na niewielkie księstewka, a napór najeźdźców sprawił, że Alanowie zaludnili wyższe partie Kaukazu. Potomkami Alanów/Scytów/ Chazarów kaukaskich są Osetyjczycy, Gruzini, a także lokalna ludność rosyjskojęzyczna. W 1775 roku nastąpiła akcesja Alanów-Osetyjczyków do Imperium Rosyjskiego, ale jeszcze pół wieku później część ich ziem pozostawała poza kontrolą carskiej administracji. Wymykała się też próbom zdominowania przez władców gruzińskich. W efekcie tej postawy nadano Osetyjczykom specjalny status społeczno-ekonomiczny antycypujący przyszłą autonomię polityczną. W 1993 roku Rada Najwyższa Osetii Północnej przyjęła ustawę o przemianowaniu Północnoosetyjskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej na Republikę Osetii Północnej, a w 1995 roku nazwę republiki zmieniono na Republikę Osetii Północnej – Alanii. W latach 90. XX wieku Osetia Północna została uwikłana w konflikt rosyjsko- czeczeński. W 2004 roku w osetyjskim Biesłanie w ataku na szkołę, w której uwięziono 1110 dzieci zakładników zginęło 330 osób, a 800 zostało rannych. Mimo secesji obu części Osetii nadal istnieją projekty zjednoczenia państwa pod egidą Moskwy. Hymn Republiki Osetii Północnej – Alanii (Republika Tsӕgat Iryston – Alanii paddzahadon hymn) jest oficjalnym symbolem państwowym Republiki Osetii Północnej – Alanii i został uchwalony w 1994 roku. Jest wykonywany w języku osetyjskim i rosyjskim. Autorem osetyjskich słów hymnu jest krytyk literacki, tłumacz i poeta Kamal Chazbijewicz Chodow (1941 – 2021), a przełożyła je na język rosyjski poetka i dziennikarka Irina Gurzhibekova. Muzykę skomponował Arkady Tsorionti. 

Республикæ Цæгат Ирыстон – Аланийы паддзахадон гимн

Зæрин хур йæ тынтæ нывæнды фæлмæн
Нæ фыдæлты рагон уæзæгыл рæдауæй…
Арвы бын калы, фæрдыгау, тæмæн
Ирыстон йæ адæмты фарнæй.
Заманты тарæй æрттивы, зынгау,
Дæ уидаг — нæ Ивгъуыд, нæ Абон, нæ Фидæн…
Барвæсс нæ куывдыл, Хуыцæутты Хуыцау!
Уастырджи, рафæлгæс, табу — Дæхицæн!
Базард:
Кад æмæ радимæ фидæнмæ кæс!
Амондæй абузæд, ронгау, дæ цард!
Амонд, мысайнагау, фидæнма хæсс!
Дæ кæстæр дын басгуыхæд кард æмæ уарт!
(w jęz. osetyjskim)

Государственный гимн

Республики Северная Осетия – Алания
Под утренним солнцем, на древней земле
Алмазом сверкает наш ИР величавый.
Мы пронесли через тысячу лет
Аланскую гордость и славу.
Здесь прошлое с будущим в симде сошлись,
А нынешний день наш — творец и мечтатель.
Песня, лети в поднебесную высь!
О, Уастырджи, дай нам твоей благодати!
Припев:
Крылья орлиные мчат нас вперёд.
Полнится чаша трудов и забот.
Счастлива будешь, родная земля!
Ведь щит мы, и меч, и надежда твоя!
(w jęz. rosyjskim)

Hymn państwowy Republiki Osetii Północnej – Alanii

W porannym słońcu, w starożytnej krainie
Diament nasz, majestatyczny Ir błyszczy.
Przez tysiąc lat nosiliśmy dumę i chwałę Alana.
Tu przeszłość i przyszłość w simdze zbiegły się,
A nasza teraźniejszość jest twórcą i marzycielem.
Pieśni, leć do nieba!
O Ustyrdżi, obdarz nas swą łaską!
Orle skrzydła uniosą nas w przyszłość.
Kielich pracy i zmartwień jest pełny.
Będziesz szczęśliwa, ojczyzno!
W końcu jesteśmy tarczą, mieczem i nadzieją!
Niech odwaga młodszych i mądrość ojców
będą z nami na wieki wieków.
Góry nie tolerują przemocy i zła.
Nasza droga jest prosta i jasna.
Orle skrzydła uniosą nas w przyszłość.
Kielich pracy i zmartwień jest pełny.
Dzieci Osetii, bądźmy jak bracia!
Ustyrdżi, obdarz nas swą łaską!

Słowa hymnu nawiązują do kultury i mitologii osetyjskiej. Simd, w którym splata się przeszłość i przyszłość, jest powszechnie znanym ludowym tańcem kołowym, w którym udział biorą wszyscy zgromadzeni. Ustyrdżi to jeden z najważniejszych dzuarów, mitycznych patronów Osetyńczyków, opiekujący się wędrowcami i wojownikami. 

2023-12-11

Henryk Martenka


Wiadomości
Jak z pogorzeliska odbudowano katedrę? Notre Dame i nowe technologie
MS, SOPHIE HUMANN © Figaro Syndication 2024
Dziesiątki tysięcy ukraińskich żołnierzy już zdezerterowało. Mają dość
AS na podst.: euronews.com, nypost.com
Bałaganiarz przytomnie uporządkowany. Rozmowa z KRZYSZTOFEM SKIBĄ
Tomasz Gawiński, Krzysztof Skiba
Student Hołownia i wieloryb [FELIETON MARTENKI]
Henryk Martenka
Wywiad zza krat. Rozmowa z prof. WALDEMAREM GONTARSKIM, adwokatem
Krzysztof Różycki
Społeczeństwo
Polak i Meksykanin – dwa bratanki? Różnice i podobieństwa
Iwona Klemczak
Czesi o Polsce. Co sądzą o naszym narodzie? Cz. II
E.W. na podst.: Czechostacja/Youtube.com, podroze.onet.pl, polskieradio24.pl, reddit. com, novinky.cz, idnes.cz, denik.cz 
Fajbusiewicz wraca do spraw sprzed lat. Kto zamordował księdza?
Michał Fajbusiewicz
Świat/Peryskop
Niewolnicy z Karaibów. Handel ludźmi i luki prawne
Leszek Szymowski
Szwecja. Dzieci zabójcy są bezlitosne
(KK) Na podst.: AFP, The Telegraph, Reuters, BBC, Dagens Nyheter
Polacy zasiądą w islandzkim parlamencie liczącym 63 osoby
PKU na podst.: RÚV, Vísir, PAP, www.dlapolonii.pl
Kaukaska rewolucja fajerwerków. „Powstali przeciw reżimowi”
KK na podst.: Reuters, BBC, NYT, Der Spiegel, AP
Hymny narodów świata: Maharasztra
Henryk Martenka
Lifestyle/Zdrowie
Święto Dziękczynienia po polsku. Te kultury da się połączyć
Ela Walden
Zima a odchudzanie. Nie musisz więcej jeść o tej porze roku
A.M.
Immunoterapia w walce z rakiem. Kto może z niej skorzystać?
Andrzej Marciniak
Kiedyś zaskoczyła Michaela Bublé. Dziś marzy o pełnych salach
Tomasz Gawiński
Angorka