R E K L A M A
R E K L A M A

Hymny narodów świata: Jugra

To staroruska nazwa określająca ziemie zamieszkane przez Jugrów, czyli Chantów i Mansów. Administracyjnie nazwa równorzędna z Chanty-Mansyjskim Okręgiem Autonomicznym, podmiotem Federacji Rosyjskiej, wchodzącym w skład obwodu tiumeńskiego.

Fot. Flickr

Kraj na rubieżach Europy, o powierzchni półtora razy większej niż Polska, a zamieszkany przez liczbę ludności równą Warszawie. Region samowystarczalny, posiadający ogromne złoża ropy naftowej i gazu ziemnego, mający wysoką pozycję w rankingach gospodarczych Federacji, w praktyce ustępując jedynie miastu Moskwie. Kiedy powstał ZSRR, mniejszościom, eksterminowanym przez carat, przyznano w 1930 roku pewną autonomię, mającą zrekompensować im wielowiekowe krzywdy. Jednak dopiero w 1977 roku utworzono Chanty-Mansyjski Okręg Autonomiczny, do którego nazwy w 2003 roku dodano Jugrę. 

Jugra to nazwa zaniechana już w XII wieku, co było efektem migracji plemion ugrofińskich, ale w 2003 roku w procesie kształtowania kulturowej tożsamości nazwy tej świadomie użyto w oficjalnym nazewnictwie Okręgu. Centrum administracyjnym Jugry jest Chanty-Mansyjsk, zaś największym miastem Surgut. Obecnie liczba rdzennych mieszkańców, Chantów i Mansów, nie przekracza 2 procent populacji Okręgu. 

Chantowie są pradawnym zlepkiem miejscowych ludów myśliwsko-rybackich oraz napływających nomadów – hodowców bydła i koni z Azji Środkowej. W podobnym procesie wyłoniło się plemię Mansów i oba ludy podzieliły między siebie zajmowane ziemie. W XI wieku po raz pierwszy pojawili się na ich ziemiach Rusini i Finowie, ale to dzięki XII-wiecznym staroruskim kronikom utrwalono w zapisie nazwę Jugra. Chantowie i Mansowie prowadzili handel z sąsiednimi plemionami, między innymi Samojedami, Nieńcami, Ostiakami i Jakutami, zaś w okresie Złotej Ordy, podobnie jak inne ludy syberyjskie, zostali zmuszeni do płacenia podatku, tzw. jasaku, który pozostał ich powinnością także w czasach carskich. 

Od XVI wieku, kiedy rozpoczęła się kolonizacja ruska, liczba rdzennej ludności nieustannie spadała, a Chantowie i Mansowie stali się etniczną mniejszością. Niemniej poczucie tożsamości kulturowej i cywilizacyjnej przetrwało. W 2016 roku zainicjowano tu szeroki ruch społeczny, mający na celu stworzenie programu edukacyjnego „Jugra wielowiekowa”, mającego na celu uczczenie 900-lecia pierwszej historycznej wzmianki o Jugrze. I choć wyznaczono krajowi pewne znamiona odrębnej tożsamości, rosyjscy historycy włączyli historię Jugry do historii Rosji. 

W latach 20. XX wieku rozpoczęto przymusową kolektywizację rolnictwa i skierowano do Jugry setki rosyjskich osadników, co wywołało kilkanaście lat później dwa zbrojne antyradzieckie powstania Chantów i Mansów. Od połowy lat 30. prowadzono tu z sukcesem poszukiwania złóż ropy i gazu, zaś ich wydobycie zaczęto w latach 50. i 60. XX wieku. W 1991 roku właśnie goszczący tu prezydent Borys Jelcyn mówił: „Weź suwerenności, ile chcesz”, co miejscowi potraktowali dosłownie. 

Poza silną pozycją gospodarczą Jugra chlubi się ważnymi atutami historycznymi, jak i przyrodniczymi. W Chanty-Mansyjsku odbywają się międzynarodowe imprezy sportowe, kongresy branży IT, festiwale filmowe. W 2008 roku miasto było gospodarzem XXI Szczytu Rosja – Unia Europejska, z udziałem najważniejszych polityków europejskich tamtych czasów. 

Walorem docenianym przez turystów jest syberyjska przyroda. Jej symbolem są potężne rzeki łączące swe nurty w Jugrze: Irtysz i Ob. Miejsce sprzyjało osadnictwu już w VII tysiącleciu przed Chrystusem, czego dowodzą stanowiska archeologiczne, w których odsłonięto ślady osady, miejsca pochówków, a także późniejsze artefakty z trzech kultur wczesnej epoki żelaza. W 2007 roku otwarto na potrzeby edukacyjno- turystyczne archeopark – rozległy plenerowy zespół muzealny, geologiczny i historyczny, prezentujący bogactwo dziejów Jugry. Imponują tu szczególnie nadnaturalnej wielkości rzeźby mamutów i wyobrażenia dzikich zwierząt z okresu plejstocenu i paleolitu, a także realistyczna osada człowieka pierwotnego. Wart uwagi jest popularny, leżący między nurtami Obu i Irtyszu Samarowski Park Przyrody „Chugas”, co po chantyjsku oznacza „zalesioną wyspę”. Atrakcją stołeczną jest pływająca u zbiegu rzek latarnia – kaplica pod wezwaniem św. Mikołaja Cudotwórcy, 8-metrowej wysokości i wyporności 10 ton. Historia i industrialna współczesność wytworzyła w Jugrze nie tylko unikatowy melanż etniczny, lecz także wyznaniowy. Mieszkają tu bowiem prawosławni, staroobrzędowcy, muzułmanie. 

Państwowy hymn Chanty-Mansyjskiego Okręgu Autonomicznego, muzykę i słowa napisał A. Radczenko. Obowiązuje od 2004 roku. W przypadku wykonania hymnu Chanty-Mansyjskiego Okręgu Autonomicznego Jugra wraz z hymnem Federacji Rosyjskiej, hymn Chanty-Mansyjskiego Okręgu Autonomicznego jest wykonywany jako drugi. 

Государственный гимн Ханты-Мансийского автономного округа

Наш округ – седой богатырь
Свой дух возродил величаво,
Опора России – Урал и Сибирь!
Гордимся Югрою по праву!

Hymn państwowy Chanty-Mansyjskiego Okręgu Autonomicznego

Nasza ziemia to siwowłosy olbrzym
Jego duch odżył majestatycznie,
ostoja Rosji – Uralu i Syberii!
Jesteśmy słusznie dumni z Jugry!

Refren.
Jugra ma wiele twarzy,
Ze swoimi wielkimi czynami
Idzie naprzód z natchnieniem!
Piszemy historię
Naszej ukochanej Jugry
I sławimy jugorski naród!
Pod niebem syberyjskiej ziemi
Bogactwo od krawędzi do krawędzi,
I skrzydła nadziei znaleźliśmy tu,
Sławiąc Jugrę na wieki!

Refren.
Jugra – jesteś naszym pięknym domem,
Ludzie są tu zawsze cenieni,
A dzięki naszej wytrwałości i ciężkiej pracy
Będziesz kwitła na wieki wieków!

(tłum. Bogdan Sendero)

2023-11-06

Henryk Martenka


Wiadomości
Wspominamy Janusza Glanca-Szymańskiego, wieloletniego sekretarza redakcji
Angora
Panowie, czym różni się okres od owulacji? Komentarze w internecie
Jan Rojewski
ISIS chciało zabić papieża Franciszka
(ANS) Na podst.: repubblica.it, ilpiccolo.it, corriere.it, ansa.it, ilfattoquotidiano.it, ilsole24ore.com
Społeczeństwo
Groźny kryzys w edukacji. Do 2030 roku zabraknie 44 mln nauczycieli
KK na podst.: Wall Street Journal, Bild Zeitung, BBC, UNESCO.org, Die Welt, Neue Zürcher Zeitung
Biskupi a edukacja zdrowotna. Świadomy wybór czy ideologiczny spór?
Tomasz Zimoch
Świat/Peryskop
Żółta kolejka, symbol Lizbony, wypadła z torów, zabijając 16 osób
(EW) Na podst.: Observador, Portugal Resident, BBC
„Złota era chińskiego hakowania”. zachód ostrzega przed ofensywą Pekinu
KK na podst.: Washington Post, Wall Street Journal, NBC News, New York Times, Reuters, Politico.eu
Hymny narodów świata: Oaxaca
Henryk Martenka
Masakra w Afganistanie. Zginęli pogrążeni we śnie
(KK) Na podst.: BBC, Reuters, Associated Press, The Guardian, France24
Lifestyle/Zdrowie
IMPRODROM 2025. Sceniczna naturalność i nieprzewidywalność
Serena Williams: Schudłam dzięki lekom na cukrzycę
Agnieszka Nowak-Samengo na podst. it.euronews.com, forbes.com, people.com, vanityfair.it, quotidiano.net
Nowa era w „Vogue’u”. Chloé Malle zastępuje Annę Wintour
MS na podst.: Le Figaro Madame, BBC, The New York Times
Z nici i woli. Testament Armaniego
ANS na podst.: d.repubblica.it, lespresso.it, corriere.it, libero.it, milanotoday.it, eurosport.it, oggi.it, rainews.it, sky.it, vanityfair.it
Angorka - nie tylko dla dzieci...