Hymny narodów świata: Jugra

To staroruska nazwa określająca ziemie zamieszkane przez Jugrów, czyli Chantów i Mansów. Administracyjnie nazwa równorzędna z Chanty-Mansyjskim Okręgiem Autonomicznym, podmiotem Federacji Rosyjskiej, wchodzącym w skład obwodu tiumeńskiego.

Fot. Flickr

Kraj na rubieżach Europy, o powierzchni półtora razy większej niż Polska, a zamieszkany przez liczbę ludności równą Warszawie. Region samowystarczalny, posiadający ogromne złoża ropy naftowej i gazu ziemnego, mający wysoką pozycję w rankingach gospodarczych Federacji, w praktyce ustępując jedynie miastu Moskwie. Kiedy powstał ZSRR, mniejszościom, eksterminowanym przez carat, przyznano w 1930 roku pewną autonomię, mającą zrekompensować im wielowiekowe krzywdy. Jednak dopiero w 1977 roku utworzono Chanty-Mansyjski Okręg Autonomiczny, do którego nazwy w 2003 roku dodano Jugrę. 

Jugra to nazwa zaniechana już w XII wieku, co było efektem migracji plemion ugrofińskich, ale w 2003 roku w procesie kształtowania kulturowej tożsamości nazwy tej świadomie użyto w oficjalnym nazewnictwie Okręgu. Centrum administracyjnym Jugry jest Chanty-Mansyjsk, zaś największym miastem Surgut. Obecnie liczba rdzennych mieszkańców, Chantów i Mansów, nie przekracza 2 procent populacji Okręgu. 

Chantowie są pradawnym zlepkiem miejscowych ludów myśliwsko-rybackich oraz napływających nomadów – hodowców bydła i koni z Azji Środkowej. W podobnym procesie wyłoniło się plemię Mansów i oba ludy podzieliły między siebie zajmowane ziemie. W XI wieku po raz pierwszy pojawili się na ich ziemiach Rusini i Finowie, ale to dzięki XII-wiecznym staroruskim kronikom utrwalono w zapisie nazwę Jugra. Chantowie i Mansowie prowadzili handel z sąsiednimi plemionami, między innymi Samojedami, Nieńcami, Ostiakami i Jakutami, zaś w okresie Złotej Ordy, podobnie jak inne ludy syberyjskie, zostali zmuszeni do płacenia podatku, tzw. jasaku, który pozostał ich powinnością także w czasach carskich. 

Od XVI wieku, kiedy rozpoczęła się kolonizacja ruska, liczba rdzennej ludności nieustannie spadała, a Chantowie i Mansowie stali się etniczną mniejszością. Niemniej poczucie tożsamości kulturowej i cywilizacyjnej przetrwało. W 2016 roku zainicjowano tu szeroki ruch społeczny, mający na celu stworzenie programu edukacyjnego „Jugra wielowiekowa”, mającego na celu uczczenie 900-lecia pierwszej historycznej wzmianki o Jugrze. I choć wyznaczono krajowi pewne znamiona odrębnej tożsamości, rosyjscy historycy włączyli historię Jugry do historii Rosji. 

W latach 20. XX wieku rozpoczęto przymusową kolektywizację rolnictwa i skierowano do Jugry setki rosyjskich osadników, co wywołało kilkanaście lat później dwa zbrojne antyradzieckie powstania Chantów i Mansów. Od połowy lat 30. prowadzono tu z sukcesem poszukiwania złóż ropy i gazu, zaś ich wydobycie zaczęto w latach 50. i 60. XX wieku. W 1991 roku właśnie goszczący tu prezydent Borys Jelcyn mówił: „Weź suwerenności, ile chcesz”, co miejscowi potraktowali dosłownie. 

Poza silną pozycją gospodarczą Jugra chlubi się ważnymi atutami historycznymi, jak i przyrodniczymi. W Chanty-Mansyjsku odbywają się międzynarodowe imprezy sportowe, kongresy branży IT, festiwale filmowe. W 2008 roku miasto było gospodarzem XXI Szczytu Rosja – Unia Europejska, z udziałem najważniejszych polityków europejskich tamtych czasów. 

Walorem docenianym przez turystów jest syberyjska przyroda. Jej symbolem są potężne rzeki łączące swe nurty w Jugrze: Irtysz i Ob. Miejsce sprzyjało osadnictwu już w VII tysiącleciu przed Chrystusem, czego dowodzą stanowiska archeologiczne, w których odsłonięto ślady osady, miejsca pochówków, a także późniejsze artefakty z trzech kultur wczesnej epoki żelaza. W 2007 roku otwarto na potrzeby edukacyjno- turystyczne archeopark – rozległy plenerowy zespół muzealny, geologiczny i historyczny, prezentujący bogactwo dziejów Jugry. Imponują tu szczególnie nadnaturalnej wielkości rzeźby mamutów i wyobrażenia dzikich zwierząt z okresu plejstocenu i paleolitu, a także realistyczna osada człowieka pierwotnego. Wart uwagi jest popularny, leżący między nurtami Obu i Irtyszu Samarowski Park Przyrody „Chugas”, co po chantyjsku oznacza „zalesioną wyspę”. Atrakcją stołeczną jest pływająca u zbiegu rzek latarnia – kaplica pod wezwaniem św. Mikołaja Cudotwórcy, 8-metrowej wysokości i wyporności 10 ton. Historia i industrialna współczesność wytworzyła w Jugrze nie tylko unikatowy melanż etniczny, lecz także wyznaniowy. Mieszkają tu bowiem prawosławni, staroobrzędowcy, muzułmanie. 

Państwowy hymn Chanty-Mansyjskiego Okręgu Autonomicznego, muzykę i słowa napisał A. Radczenko. Obowiązuje od 2004 roku. W przypadku wykonania hymnu Chanty-Mansyjskiego Okręgu Autonomicznego Jugra wraz z hymnem Federacji Rosyjskiej, hymn Chanty-Mansyjskiego Okręgu Autonomicznego jest wykonywany jako drugi. 

Государственный гимн Ханты-Мансийского автономного округа

Наш округ – седой богатырь
Свой дух возродил величаво,
Опора России – Урал и Сибирь!
Гордимся Югрою по праву!

Hymn państwowy Chanty-Mansyjskiego Okręgu Autonomicznego

Nasza ziemia to siwowłosy olbrzym
Jego duch odżył majestatycznie,
ostoja Rosji – Uralu i Syberii!
Jesteśmy słusznie dumni z Jugry!

Refren.
Jugra ma wiele twarzy,
Ze swoimi wielkimi czynami
Idzie naprzód z natchnieniem!
Piszemy historię
Naszej ukochanej Jugry
I sławimy jugorski naród!
Pod niebem syberyjskiej ziemi
Bogactwo od krawędzi do krawędzi,
I skrzydła nadziei znaleźliśmy tu,
Sławiąc Jugrę na wieki!

Refren.
Jugra – jesteś naszym pięknym domem,
Ludzie są tu zawsze cenieni,
A dzięki naszej wytrwałości i ciężkiej pracy
Będziesz kwitła na wieki wieków!

(tłum. Bogdan Sendero)

2023-11-06

Henryk Martenka


Wiadomości
Układ sędziowski? [REPORTAŻ ANGORY]
Tomasz Patora
Polskie ślady dopingowe. Rozmowa z MICHAŁEM RYNKOWSKIM
Tomasz Zimoch
Stanowski chce zaprosić do studia Janusza Walusia. Nie powinno się go promować.
Marek Palczewski
PSL – rodzinna miłość, czyli nepotyzm
Antoni Szpak
Autobiografia Angeli Merkel. Cesarzowa Europy nie żałuje niczego
KK na podst.: BBC, Der Spiegel, Focus, Corierre della Sera, ZDF.de, Süddeutsche Zeitung
Społeczeństwo
Horror w centrum miasta. Dom opanowany przez robactwo
Bohdan Melka na podst. TVP Info, „Krwiożercza plaga. Robactwo opanowało wrocławskie osiedle”
Potrzebni i niemile widziani. Imigranci potrzebni do pracy
E.W. na podst. Marta Mazuś. „Potrzebujący, potrzebni”, „Polityka” nr 49/2024
Olini, czyli aromatyczny olej prosto z Polski
E.W. na podst. pb.pl, portalspozywczy.pl
Łódzki szpital zorganizował pokój dla rodziców wcześniaków
ADO
IKONOWICZ: W obronie szypra i inwalidki
Piotr Ikonowicz
Świat/Peryskop
Nazwy ulic świata. Historia i kultura ukryte w kilku literach
Agnieszka Nowak-Samengo
Ostatni bastion prohibicji na Spitsbergenie
Zbigniew Kuczyński (Oslo)
Hymny narodów świata: Acre
Henryk Martenka
Magia świąt w Paryżu. Najbardziej spektakularne iluminacje świata
Magda Sawczuk
Gruzja. Protesty na ulicach, starcia z policją
(KK) na podst.: BBC, Reuters, Der Spiegel, Georgia Today, Associated Press
Lifestyle/Zdrowie
Denzel Washington: „Wyrządziłem sobie wiele szkód”
(ANS) Na podst.: vanityfair.it, esquire.com, gqitalia.it, movieplayer.it, leggo.it, cinematographe.it, ilfattoquotidiano.it
Murray trenerem Djokovicia. Gwiazdorski duet łączy siły na korcie
Maciej Woldan
Społeczeństwo jest coraz starsze, więc chorób coraz więcej
A.M.
Najlepsi w 2024? Beyonce rozgramia konkurencję
Grzegorz Walenda
Praca pełna stresu i brak work-life balance. Takie są polskie realia
A.M.
Angorka