Ciekawostki Angorki: toksyczne ptaki, pyszny smerf i picie wody

W dzisiejszej garści ciekawostek dowiecie się, jakie ptaki są toksyczne, dlaczego kleszcze są tak niebezpieczne i czy z włóczki można stworzyć pałac.

Rys. Angora

Groźny wybuch wulkanu

Wybuchł indonezyjski wulkan Anak Krakatau. Z jego wnętrza wydobywają się popioły i dym, tworząc chmurę o wysokości nawet 2500 metrów. Specjalne służby monitorują przebieg erupcji, starając się ochronić mieszkańców, gdyż Anak Krakatau owiany jest złą sławą. Ostatnia jego erupcja miała miejsce w 2018 roku. Spowodowała ogromną falę tsunami. Zginęło wtedy 400 osób, a wiele domów i budynków przemysłowych zostało zniszczonych.

Finlandia w NATO

Finlandia dołączyła 4 kwietnia do NATO. Oznacza to, że stała się przyjacielem państw należących do grupy, która obiecała sobie pomagać i bronić się nawzajem. Będzie mogła liczyć na wsparcie w razie zagrożenia wojennego, ale sama także jest zobowiązana do pomocy innym. Finlandia będzie prowadziła wspólne ćwiczenia wojskowe i operacje pokojowe. Jest to istotne w obecnej sytuacji, kiedy Rosja prowadzi agresywną politykę i od ponad roku toczy wojnę w Ukrainie. Długo zgody na przystąpienie Finlandii do sojuszu północnoatlantyckiego nie wyrażały Turcja i Węgry.

Teraz na taką zgodę czeka Szwecja. Finlandia ma najdłuższą granicę z Rosją spośród wszystkich państw sojuszu. To aż 1340 kilometrów.

Kolejny rekord zbiórki WOŚP

243 259 387 zł 25 gr to ostateczna kwota, jaką łącznie udało się zebrać podczas 31. Finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, który odbył się pod hasłem „Chcemy wygrać z sepsą! Gramy dla wszystkich – małych i dużych!”.

Poprzedni rekord wynosił 224 376 706,35 zł. W tegorocznej akcji wzięło udział 120 tysięcy wolontariuszy, którzy zbierali datki do charakterystycznych puszek. Oprócz tego odbyły się liczne zbiórki i aukcje. Za tradycyjnie licytowane Złote Serduszko z numerem 1 hojny darczyńca zapłacił kwotę 888 888 zł. Podczas poprzednich 30 finałów Orkiestra zebrała ponad 1,75 mld złotych i kupiła blisko 70 tysięcy urządzeń medycznych.

Szalenie droga książka

Nawet 50 milionów dolarów będzie musiał zapłacić nabywca wyjątkowej hebrajskiej książki. Licytacja Codex Sassoon odbędzie się 16 maja. Przedmiot pochodzi prawdopodobnie z końca IX bądź początku X wieku. Księgę uznaje się za starszą wersję obecnie akceptowanej hebrajskiej Biblii.

Nie jest to jednak pierwszy raz, kiedy bogacze wydają ogromne sumy, nabywając książkę. W 2021 roku Ken Griffin przeznaczył 43,2 miliona dolarów na kupno pierwszego wydania Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Wcześniej zaś, w 1994 roku, aż 30,8 miliona dolarów za Codex Leicester – zbiór pism naukowych z rysunkami Leonarda da Vinci – zapłacił Bill Gates.

Pożyteczny chwast

Trujący chwast o nazwie rzepień pospolity można wykorzystywać do produkcji kosmetyków. Wykazały to
badania południowokoreańskich uczonych z Myongji University. Okazało się, że pewne związki chemiczne występujące w tej roślinie zmniejszają uszkodzenia spowodowane ekspozycją na promieniowanie UVB i wpływają na produkcję kolagenu poprawiającego kondycję i wygląd
skóry. Naukowcy będą musieli ustalić bezpieczny sposób ich stosowania, bo zbyt wysokie dawki mogą być szkodliwe.

Poza tym okazało się, że kolczaste owoce rzepienia przyspieszają też gojenie się ran, a ekstrakty pozyskiwane z ich soku mają działanie przeciwutleniające i przeciw zapalne.

Pałac z włóczki

Długą na dwa metry replikę pałacu Buckingham wykonaną z wełny stworzyła Margaret Seaman (93 l.) Seniorka z Wielkiej Brytanii przez osiem miesięcy dziergała model siedziby królewskiej w Londynie. Przed wejściem stoją strażnicy oraz turyści. „Królowa dziergania”, wystawiając swoje rękodzieło, zebrała ponad 120 tys. dolarów na cele charytatywne.

Przekazała je między innymi na szpitale w hrabstwie Norfolk w Anglii. Uhonorowano ją medalem Imperium Brytyjskiego, a w 2021 r. została nagrodzona tytułem „Mistrz Dziergania Roku” w kategorii seniorów. Zastrzega jednak, że z powodu słabnącego wzroku pałac Buckingham jest jej ostatnim dziełem.

Dlaczego powinniśmy pić wodę?

Woda stanowi około 70 procent, czyli prawie trzy czwarte, naszego ciała i codziennie wydalamy ją w postaci moczu, potu, łez i wilgoci w wydychanym powietrzu. Aby ją uzupełnić, musimy więc pić, bowiem pomaga w krążeniu krwi, pracy mózgu i myśleniu, usuwaniu trucizn, utrzymaniu stałej ciepłoty ciała. Woda jest w sokach, zupach, mleku, jogurtach, galaretkach, owocach. Te ostatnie zawierają aż 80 procent wody.

Smerfy na śniadanie

Pitufo – po hiszpańsku smerf – to nazwa bułeczki podobnej do naszej kajzerki, którą zwykle na śniadanie zjadają dzieci mieszkające w okolicach miasta Torrevieja. Na pieczywo – kojarzone z belgijską kreskówką autorstwa słynnego rysownika Peyo – mówi się także bollo malagueño, czyli pszenna bułeczka z Malagi.

Powstała specjalnie z myślą o najmłodszych, żeby mieściła się im w dłoniach, a miękkie puszyste ciasto przyjemnie się jadło. Serwuje się ją z lokalną szynką jamón serrano, tamtejszym serem albo – w wersji pikantnej – z kiełbasą chorizo, pomidorami i oliwą. Niektórzy dorośli spożywają ją tak jak francuskie
croissanty – z poranną kawą. Pitufo to wynalazek piekarni Mateo Luque założonej w 1964 roku. A natchnieniem do jej stworzenia rzeczywiście był mały niebieski smerf, który… nosił bochenek
chleba pod pachą. Wyrób szybko zyskał popularność i obecnie oferowany jest w różnych wersjach.

Groźna babeszjoza po ataku kleszcza

Od kleszcza można się zarazić m.in. groźną babeszjozą. Atakuje ona czerwone krwinki człowieka i u osób mało odpornych może prowadzić do niewydolności wielu narządów, a nawet do śmierci.

Niepokojące objawy przypominające grypę lub zapalenie płuc pojawiają się w ciągu kilku dni lub tygodni od chwili ukąszenia. Ważne jest szybkie podanie antybiotyków. Jasne ubrania przyciągają te pajęczaki, a ciemnych one nie lubią. Po spacerze trzeba dokładnie obejrzeć swoje ciało.

Toksyczne ptaki w Nowej Gwinei

Fletówka królewska i rdzawogłowik – ptaki mieszkające w lasach deszczowych Nowej Gwinei – są trujące. Odkryli to duńscy naukowcy. Pióra tych skrzydlatych stworzeń zawierają neurotoksynę.

Same ptaki ją tolerują, ale dotykanie ich powoduje u człowieka silne podrażnienie błon śluzowych. To wpływa też na mięśnie szkieletowe i może powodować konwulsje, a nawet śmierć. Miejscowa
ludność trzyma się od tych ptaków z daleka, tym bardziej że ich mięso pali jak chili. Trujące ptaki występują bardzo rzadko – jest to raczej cecha płazów, których skórę pokrywa trucizna. Ostatnio takie ptaki zidentyfikowano 20 lat temu.

Dobroczynne zimno

Proces starzenia się organizmu jest istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych związanych z agregacją białek w komórkach. Niemieccy naukowcy dowiedli, że jedną z metod walki z tym zjawiskiem może być obniżenie temperatury. Przeprowadzone badania z wykorzystaniem nicienia Caenorhabditis elegans oraz sztucznie wyhodowanych komórek ludzkich, które zawierają zmodyfikowane geny warunkujące dwie choroby (stwardnienie zanikowe boczne oraz pląsawicę Huntingtona), wykazały, że w obu modelach zimno zwiększało aktywność proteasomu – mechanizmu komórkowego usuwającego uszkodzone białka z komórek.

Tym samym umiarkowany spadek temperatury łagodził deficyty spowodowane starzeniem się komórek.

Pojętne trzmiele

Trzmiele uczą się od siebie nowych umiejętności i sposobów zachowania poprzez obserwację i naśladowanie. Podpatrują one swoich pobratymców, podobnie jak to czynią ludzie, kiedy nie radzą sobie z problemami. Po prostu korzystają z doświadczeń kolegów. Dowiedli tego uczeni z Queen Mary University w Londynie. Przeprowadzono eksperyment, w którym trzmiele miały otworzyć pudełko ze słodką nagrodą.

Do grupy przypadkowych owadów dołączono takie, które wiedziały, jak otworzyć paczuszki. Okazało się, że aż 98,6 proc. trzmieli wzorowało się na tych zwierzętach, które poznały sekret wysunięcia „szuflady” wcześniej. Bez „nauczycieli” szło im znacznie gorzej.

Horseback boxing

To stary, elegancki sport, rzadko już uprawiany. Polega na boksowaniu się podczas jazdy konnej. Pojedynki na pięści odbywają się najczęściej w formule jeden na jeden: każdy bokser ma swojego konia i musi jednocześ nie kierować nim, używając nóg, uważać na uderzenia rywala i samemu zadawać mu celne ciosy (za każdy cios otrzymuje od sędziów punkt). W formule dwóch na dwóch oba wierzchowce dosiada para zawodników: jeden zajmuje miejsce przodem do kierunku jazdy i ma za zadanie panować nad koniem, drugi siada tyłem do niego i mierzy się na pięści z przeciwnikiem. Wygrywa ten, kto zdobędzie więcej punktów w wyznaczonym czasie albo wcześniej rywala znokautuje.

Alergia na orzeszki ziemne

Alergie na orzeszki dotykają 1/50 dzieci, a najcięższe przypadki mogą prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego zakończonego śmiercią. Obecnie istnieje tylko jedna zatwierdzona terapia osłabiająca reakcję alergiczną, ale trwa wiele miesięcy. Grupa amerykańskich immunologów stworzyła jedyną w swoim rodzaju nanocząsteczkę dostarczającą mRNA do określonych komórek w wątrobie. Te komórki z kolei uczą organizm, jak tolerować białka orzeszków ziemnych. W testach na myszach nanocząsteczka nie tylko niwelowała alergię na orzeszki, lecz także zapobiegała jej rozwojowi.

Odmienne bakterie

Amerykańscy naukowcy z uniwersytetów Harvard i Princeton odkryli, że identyczne pod względem genetycznym komórki bakterii Clostridium perfringens mogą się zachowywać w odmienny sposób. Po
zastosowaniu metody tworzenia mikroskopijnych kropel w układzie mikroprzepływowym udało się zamknąć w kroplach pojedyncze komórki bakteryjne pochodzące z jednej populacji. Okazało
się, że tylko część badanych bakterii produkowała toksynę, która jest istotnym czynnikiem wirulencji badanej bakterii. Co ciekawe, badacze mogli stwierdzić, że impulsem do produkcji toksyny był brak odpowiednich składników odżywczych. Po wystawieniu na działanie jednej substancji odżywczej – octanu – liczba komórek bakteryjnych produkujących toksynę zmniejszyła się, a sam poziom toksyn spadł w całej populacji.

2023-05-08

KINGA RUTOWICZ-KALINOWSKA i Naukowy Wydział Śledczy, A.P., H.J., M.K., Oz