R E K L A M A
R E K L A M A

Ślonsko godka. Gwara czy już język?

Według ostatniego spisu powszechnego 467 tys. obywateli posługuje się na co dzień językiem śląskim. Mówimy więc o trzynastym co do wielkości języku słowiańskim. I o trzecim najczęściej używanym – po polskim i angielskim – języku w Polsce.

Fot. Wikimedia

Mimo liczb śląski ma wciąż prawnie status taki sam jak slang grzybiarzy, czyli nie ma żadnego. Tymczasem Ślązacy chcą zachować tożsamość i swoją odrębność manifestują. Około 2010 r. rozpoczęła się rewolucja górnośląska. Następne lata to spis powszechny z 847 tysiącami deklaracji narodowości śląskiej, rozkwit aglomeracji, współrządzenie województwem przez Ruch Autonomii Śląska i wdzieranie się śląszczyzny do przestrzeni publicznej.

Godka znalazła miejsce na deskach teatrów i w naukowych publikacjach. Tłumaczy się na nią największe utwory literatury światowej – od dramatów Ajschylosa po „Władcę Pierścieni”. Aspiracje etniczne zauważył też biznes – Coca-Cola, Ikea, Tchibo przygotowują reklamy po śląsku. Wydaje się, że godka jest wszędzie: po śląsku można korzystać z telefonu Samsung, Face booka, odkurzacza. Można iść do kina na film ze śląskim dubbingiem (…). Kryminał „Kōmisorz Hanusik” Marcina Melona miał kilkanaście dodruków, a na spektakl „Cholonek” sprzedano ponad 120 tys. biletów. Trzeba wreszcie prawnie usankcjonować godkę. Opowiada się za tym większość partii zasiadających w parlamencie, poza PiS-em i Konfederacją. W tegorocznym budżecie przewidziane są pieniądze – 2 mln zł. Uznanie śląskiego przełożyłoby się w kolejnym roku na 300 – 400 mln, środki niemal w całości poszłyby na edukację. Śląski byłby fakultatywnie nauczany w szkołach, będzie można po śląsku zdawać maturę, tu i tam mogą pojawić się też dwujęzyczne nazwy miejscowości (w województwie opolskim, gdzie już są nazwy po niemiecku, nawet trójjęzyczne).

Głosowanie w Sejmie

 Niebawem kwestia trafi pod głosowanie w Sejmie. Jaki będzie jego efekt? Do tej pory projekty podobnych ustaw przepadały z kretesem. Ostatnią odmowę przyznania śląszczyźnie statusu języka regionalnego rząd uzasadnił następująco: Uznawanie istnienia kolejnych dialektów (…) mogłoby w rezultacie doprowadzić do sytuacji, w której społeczeństwo Rzeczpospolitej Polskiej składałoby się wyłącznie z osób posługujących się odrębnymi językami regionalnymi bez istnienia narodowego języka ogólnego. Ślązacy zadrwili: – Wszyscy Polacy nie przejdą chyba na śląski. 

2024-04-02

E.W. na podst.: Zbigniew Rokita. W tym języku czuję się lepszym człowiekiem. Tygodnik Powszechny nr 12/2024


Wiadomości
Wojna Trumpa z BBC. Kto wygra starcie o prawdę i miliard dolarów?
KK na podst.: The Telegraph, BBC, The Guardian, The Daily Mail, The Independent, New York Times
Do aresztu. Bruksela i Budapeszt nie uratują Ziobry
Tomasz Zimoch
Trzeba mierzyć wysoko. Rozmowa z ADAMEM MAŁYSZEM
Maciej Woldan
Zarobki jak w Hollywood, kolejki jak w PRL-u!
Krzysztof Różycki
Społeczeństwo
Morderca z autogiełdy. Fajbusiewicz wraca do spraw sprzed lat
Michał Fajbusiewicz
Co będzie, gdy nastąpi blackout? Rozmowa z NORBERTEM KOŚCIESZĄ
Krzysztof Pyzia
Jakość się zawsze obroni. Piekarnia, która podbiła całą Łódź
Krzysztof Tomaszewski
IKONOWICZ: Warto żyć
Piotr Ikonowicz
Świat/Peryskop
Europa na kroplówce Chin. Suwerenność to ziemia
Opr. (KGB) na podst. TOK FM
Kanada pęka na Zachodzie. Czy prowincja Alberta będzie 51. stanem USA?
Stanisław Stolarczyk
Upadek hegemona? Orbán walczy o polityczne przetrwanie
KK na podst.: BBC, Pester Lloyd, Reuters, New York Times, Deutsche Welle, PAP, Politico
Biznesy i posady rodziny Putina. Tak jego krewni kontrolują rosyjskie instytucje
CEZ na podst. proekt.media
Skandal na 100 milionów. Czy Zełenski przetrwa polityczne trzęsienie ziemi?
KK na podst.: Kiyv Post, BBC, Reuters, Ukrainska Pravda, Times of Israel, The Spectator, PAP
Lifestyle/Zdrowie
Zbiorowe wow! Booker Prize 2025
Agnieszka Nowak-Samengo
Złoty kibel. Gdy sztuka siada na sedesie
ANS na podst.: ilgiornaledellarte.com, repubblica.it, idealista.it, mediaset.it, ilfattoquotidiano.it
Jej styl mówił za nią. Premiera książki Michelle Obamy
ANS na podst.: corriere.it, elle.com, vanityfair.it, marieclaire.it
Start sezonu nagród. Kto je otrzyma?
Grzegorz Walenda
Moda na zdrowie nie uwzględnia jelit. Raport Genactiv ujawnia fakty
A.M.
Angorka - nie tylko dla dzieci...