Reportaż z otchłani. „Wielka Szpera”

Wielka Szpera to gettowa nazwa deportacji i eksterminacji dzieci oraz osób starszych z getta w Łodzi, wówczas Litzmannstadt, przeprowadzonej przez Niemców we wrześniu 1943; do obozu w Chełmnie nad Nerem wywieziono wówczas na śmierć ponad 15 tys. ludzi.

Fot. Fragment okładki

Określenie pochodzi od allgemeine Gehsperre – całkowity zakaz opuszczania domów. 

Twórca poświęconej temu książki Marek Miller, łodzianin z urodzenia, jest założycielem Laboratorium Reportażu na Uniwersytecie Warszawskim, autorem wielu oryginalnych książek, w tym olśniewającej Uczty grudniowej 1840 r. (2007), rekonstrukcji historycznej kolacji literackiej w Paryżu, na której zmierzyło się na improwizacje „dwóch na słońcach swych przeciwnych Bogów” – Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki. Wielka Szpera (Laboratorium Reportażu i Wydawnictwo Westa-Druk, Łódź 2023) nie jest ani monografią naukową, ani autorską opowieścią o zagładzie getta łódzkiego.

Napisana została, jak głosi podtytuł, na podstawie rozmów przeprowadzonych przez Piotra Weycherta i Marka Millera oraz innych źródeł. Rozmowy z kilkudziesięcioma ocalałymi z Wielkiej Szpery Weychert i Miller przeprowadzili głównie w Izraelu oraz w Polsce. Miller uzupełnił je lekturą archiwalnych i drukowanych relacji i z tych źródeł wybrał raz paruzdaniowe, a raz parustronicowe fragmenty, by skomponować z nich obraz zagłady. Szczególnie silnie przemawiają fragmenty najkrótsze, czasem nawet jedno zdanie chwyta i wyraża esencję zdarzenia lepiej niż długa narracja. Może zadziwić szczegółowość relacji składanych po wielu latach, ale doświadczenia i sceny tak zaskakujące i tak dramatyczne bez wątpienia zostają w pamięci do końca życia i ludzie opowiadają o nich tak, jakby to było wczoraj.

 

Subskrybuj angorę
Czytaj bez żadnych ograniczeń gdzie i kiedy chcesz.


Już od
22,00 zł/mies




2024-02-06

Antoni Sułek


Wiadomości
Układ sędziowski? [REPORTAŻ ANGORY]
Tomasz Patora
Polskie ślady dopingowe. Rozmowa z MICHAŁEM RYNKOWSKIM
Tomasz Zimoch
Stanowski chce zaprosić do studia Janusza Walusia. Nie powinno się go promować.
Marek Palczewski
PSL – rodzinna miłość, czyli nepotyzm
Antoni Szpak
Autobiografia Angeli Merkel. Cesarzowa Europy nie żałuje niczego
KK na podst.: BBC, Der Spiegel, Focus, Corierre della Sera, ZDF.de, Süddeutsche Zeitung
Społeczeństwo
Horror w centrum miasta. Dom opanowany przez robactwo
Bohdan Melka na podst. TVP Info, „Krwiożercza plaga. Robactwo opanowało wrocławskie osiedle”
Potrzebni i niemile widziani. Imigranci potrzebni do pracy
E.W. na podst. Marta Mazuś. „Potrzebujący, potrzebni”, „Polityka” nr 49/2024
Olini, czyli aromatyczny olej prosto z Polski
E.W. na podst. pb.pl, portalspozywczy.pl
Łódzki szpital zorganizował pokój dla rodziców wcześniaków
ADO
IKONOWICZ: W obronie szypra i inwalidki
Piotr Ikonowicz
Świat/Peryskop
Nazwy ulic świata. Historia i kultura ukryte w kilku literach
Agnieszka Nowak-Samengo
Ostatni bastion prohibicji na Spitsbergenie
Zbigniew Kuczyński (Oslo)
Hymny narodów świata: Acre
Henryk Martenka
Magia świąt w Paryżu. Najbardziej spektakularne iluminacje świata
Magda Sawczuk
Gruzja. Protesty na ulicach, starcia z policją
(KK) na podst.: BBC, Reuters, Der Spiegel, Georgia Today, Associated Press
Lifestyle/Zdrowie
Denzel Washington: „Wyrządziłem sobie wiele szkód”
(ANS) Na podst.: vanityfair.it, esquire.com, gqitalia.it, movieplayer.it, leggo.it, cinematographe.it, ilfattoquotidiano.it
Murray trenerem Djokovicia. Gwiazdorski duet łączy siły na korcie
Maciej Woldan
Społeczeństwo jest coraz starsze, więc chorób coraz więcej
A.M.
Najlepsi w 2024? Beyonce rozgramia konkurencję
Grzegorz Walenda
Praca pełna stresu i brak work-life balance. Takie są polskie realia
A.M.
Angorka