R E K L A M A
R E K L A M A

„Genialnie zmyślone”. Różne oblicza mistyfikacji

Udawanie kogoś innego, tworzenie pozorów lub aranżowanie fałszywych instytucji czy sytuacji, jak chce definicja pojęcia mistyfikacja, należy do odwiecznego instrumentarium człowieka. Mistyfikuje się w interesie swoim albo swojego narodu. Oszukuje się zawsze. I od zawsze.

Rys. Tomasz Wilczkiewicz

Mistyfikuje się w polityce, nauce i kulturze. Już w liceum słyszeliśmy o Osjanie, legendarnym Celcie, który okazał się literackim tworem XVIII-wiecznego poety Macphersona. W latach 80. XX wieku usłyszeliśmy o „Dziennikach” Hitlera, które podjął się opublikować niemiecki tygodnik „Der Stern”, a które okazały się fałszerstwem dziennikarza i antykwariusza. Podobnym zabiegiem popisał się amerykański antropolog Castaneda, który „odkrył” sekrety magii Tolteków i napisał książkę, która sprzedała się w ośmiu milionach egzemplarzy w 17 językach! Takich przykładów mamy setki. Kilka z nich, znanych i szerzej nieznanych, opisał w popularnonaukowej książce krakowski popularyzator dziejów Polski Jakub Kuza. To jego druga

książka poświęcona ojczystym tajemnicom.

Jest dobrze udokumentowana i może służyć jako repetytorium dla jednych, a iluminacja dla drugich. Kuza przypomina więc epizod z drugiej wojny światowej, kiedy archeolog amator wmówił Niemcom fałszywą historię zamku w Liwie, przypisując mu teutoński rodowód. Kompiluje informacje na głośny w swoim czasie temat skarbu Inków na zamku w Niedzicy, wchodzi w szczegóły genealogii, przybliża paralele z wypadkami w Peru, w efekcie obnaża piętrową mistyfikację, która wszak dodaje tylko kolorytu polskiej historii i turystycznym atrakcjom. Przypomina postacie zawodowców fałszerzy, którzy jak Józef Majnert wytwarzali doskonałe stare monety, które nigdy nie istniały, a które do białości rozgrzewały namiętności numizmatyków (dziś nazywa się je majnertami). Co ciekawe, fałszerza nie skazano, bo oszukiwał tylko kolekcjonerów, ale nie wprowadzał monet do obiegu.

 

Subskrybuj angorę
Czytaj bez żadnych ograniczeń gdzie i kiedy chcesz.


Już od
22,00 zł/mies




2025-05-28

Henryk Martenka