Hymny narodów świata: Karyntia

Kraj związkowy w Austrii, najbardziej wysunięty na południe, graniczący z Włochami i Słowenią. W odległej przeszłości była częścią imperium Karola Wielkiego, sięgającego od Atlantyku po Dunaj. Niepodległość Karyntia uzyskała w X wieku i utrzymała ją niemal przez cztery wieki. Wtedy powstały liczne twierdze i klasztory. W 1335 roku Karyntię włączono do domeny Habsburgów. W następnych stuleciach dotknęły ją skutki inwazji tureckich, powstań chłopskich i konsekwencje reformacji i kontrreformacji, sprawiające, że tysiące protestantów zmuszono do wyjazdu do Niemiec i na Węgry. Gdy w XVIII wieku wprowadzono reformy cesarzowej Marii Teresy, Karyntia utraciła niezależność administracyjną, co skutkowało upadkiem gospodarczym i – na krótko – okupacją francuską. Od 1813 roku Karyntia, znów pod władztwem Habsburgów, została podporządkowana królestwu Ilirii. 

Fot. Pixabay

Przełomem był rok 1848, tak ważny dla narodów Europy. Karyntia odzyskała niepodległość, którą wygaszono w 1918, po przyłączeniu kraju do państwa niemiecko-austriackiego. Dwa lata później status Karyntii proklamowano w traktacie pokojowym w Saint-Germain jako część Republiki Austrii. 

Nazwa kraju pochodzi od celtyckiego rzeczownika karanto, oznaczającego kamień. Identyczne słowo istnieje w dialekcie weneckim, a tak określano suchą, twardą glebę. Najstarszą wzmiankę z nazwą Karyntia znaleziono w inkunabule z VIII/IX wieku, poświęconym kosmografii, gdzie wspomina się o słowiańskim plemieniu Karontanów. W średniowieczu wywodzono natomiast nazwę kraju od dobroczynności jego mieszkańców caritate plena

Współcześnie większość z 600 tys. Karyntyjczyków jest niemieckojęzyczna, choć żyje tu pewna liczba Słoweńców. Wielu mieszkańców posługuje się dialektami karynckimi, w których obecne są ślady tyrolskie, salzburskie i styryjskie. 

Trzeci, po Tyrolu i Salzburgu, kraj turystyczny Austrii, zatem jest to także licząca się sfera dochodu narodowego Karyntii. Kraj różni się od pozostałych tym, że praktycznie jest destynacją letnią, co jest skutkiem położenia na południe od głównego grzbietu Alp. Atrakcjami Karyntii są jeziora (a jest ich tu 200), w tym Weissensee o wodzie tak czystej, że zdatnej do picia. Ulubionym celem turystów jest lodowiec, na który dociera się kolejką Mölltaler Express. To podziemna kolej torowo-linowa, blisko pięciokilometrowej długości. Potem kolejką gondolową dociera się na wysokość 2800 m n.p.m., a z góry przy sprzyjającej pogodzie można podziwiać majestatyczny lodowiec Schareck. Nie zna Karyntii ten, kto nie trafił nad widowiskowy wodospad Raggaschlucht niedaleko Flattach. Nie trzeba też jeździć do Gibraltaru, by podglądać żyjące dziko małpy, w górach Karyntii żyją bowiem sprowadzone z Japonii makaki. Atrakcją samą w sobie pozostaje stołeczny Klagenfurt z przepiękną średniowieczną starówką. Wart odwiedzin jest także średniowieczny zamek Hochosterwitz, nigdy niezdobyty symbol Karyntii, zbudowany na 175-metrowej dolomitowej skale, z 14 bramami obronnymi i możliwością obserwacji terenu do 30 km. W Karyntii znajduje się gratka dla miłośników motoryzacji: w miejscowości Gmünd mieści się muzeum Porshe. 

Hymnem Karyntii jest pieśń „Dort wo Tirol an Salzburg grenzt” Gdzie Tyrol graniczy z Salzburgiem, do słów napisanych w 1822 roku przez Johanna Thaurera Rittera von Gallensteina, prawnika z Grazu (1779 – 1840) i opublikowanych jako czterozwrotkowy poemat w czasopiśmie „Karyntia”. Wiąże się z tym faktem anegdota z 1835 roku, kiedy pan na zamku Waldenstein, Johann Michael Offner, poprosił swego sąsiada Josefa Rainera von Harbacha (1804 – 1870) o wybór tekstu z zamkowej biblioteki i napisanie do niego muzyki. Utwór został niezwykle przychylnie przyjęty przez Karyntyjczyków i utrzymał swój rozgłos do 1911 roku, kiedy ogłoszono go hymnem narodowym. Zaakceptowano trzy strofy jako afirmujące urodę krajobrazu, zaś czwartą uznano za kontrowersyjną. 

Des Kärntners Vaterland

Da, wo Tirol an Salzburg grenzt,
Des Glockners Eisgefilde glänzt;
Wo aus dem Kranz, der es umschließt,
Der Leiter reine Quelle fließt,
Laut tosend, längs der Berge Rand –
Beginnt mein theures Vaterland.

Karyncka ojczyzna

Gdzie Tyrol granice ma z Salzburgiem,
Lodowe połacie Glocknera lśnią;
Gdzie z pasm, które go otaczają,
Źródło czystych wód bierze swe początki,
Głośno szumiące, wzdłuż krawędzi gór –
Tam zaczyna się moja droga ojczyzna.
Refren:
Gdzie przez ustronia cudnej zieleni
Płyną potoki rzeki Drawy;
Z Eisenhut, gdzie cały w śniegach
Rozciąga się łańcuch Północnych Alp,
Aż do skalnych ścian Karawanki –
Tam leży moja przyjazna ojczyzna.
Tam, gdzie alpejskie otula powietrze,
Najpiękniejsza świątynia Pomony stoi;
Gdzie wzdłuż brzegów, ukwieconych przebogato,
Mknie rwąca fala Lavantu,
Pośród zielonej sukni srebrna wstęga –
Tym wieńczy się moja kochana ojczyzna.
A nad austriackim domem szeroko
Cesarskie skrzydła rozpostarte –
Także wtedy, gdy przez wrogów nienaruszana
Para jego skrzydeł okrywa Karyntię;
A ręka Franciszka wyciąga się w błogosławieństwie
Nad tobą, ojczyzno moja!
Czwarta strofa autorstwa Agnes Millonig
z roku1930 brzmi:
Gdzie mężczyzn męstwo i kobieca wierność
walczyły o ojczyznę na nowo,
tam, gdzie granica krwią pisana
pozostała wolna w nędzy i śmierci;
jasno, radośnie rozbrzmiewa pośród górskich zboczy:
To moja cudowna ojczyzna!
(tłum. Beata Dżon Ozimek)

2024-07-08

Henryk Martenka


Wiadomości
Pożegnaliśmy ich w 2024 roku. Zestawienie największych nazwisk
Ewa Wesołowska
Ameryka już wybrana [FELIETON OGÓRKA]
Michał Ogórek
Społeczeństwo
Lano Meble. Producent z zasadami
E.W. na podst. Pb.pl (Puls Biznesu)
Pochówek jak ze snów. W morzu lub z pięknym krajobrazem
Beata Dżon-Ozimek
Nowy sposób na żałobę. Koniec ze smutnymi pogrzebami
PKU na podst.: FAS, Der Tagesanzeiger, CNN
Musi płacić alimenty, choć nie jest ojcem. „Chodzi o dobro dzieci”
Wojciech Barczak, Interwencja, Polsat
„Tu spoczywają Polacy”. Groby, których prawie nikt nie pamięta
Henryk Martenka
Świat/Peryskop
Rosyjskie zakłady spirytusowe na celowniku Ukrainy. „To nie tylko Putinka”
CEZ na podst: mashnews.ru, svoboda.org, 24tv.ua, korespondent.net, telegraf.ua
Wiedźmy z Buczy. Żeńska jednostka zestrzeliwuje rosyjskie drony
AS na podst.: bbc.com, independent.co.uk, aljazeera.com
Ta kobieta wstrząsnęła całą Francją. Pragnęła życia w luksusie
MS, ROZENN MORGAT Le Figaro 2024
Hymny narodów świata: Melilla
Henryk Martenka
David Barnea. Szef Mosadu odpowiedzialnego za śmierć Hassana Nasrallaha
MS, JEAN-MARC GONIN © Figaro Syndication 2024
Lifestyle/Zdrowie
Najdroższe instrumenty świata. Połączenie sztuki, muzyki i historii
MHM na podst.: guitar.world, rollingstone.com, listverse.com
Co czeka niedźwiedzie polarne? Niedługo może nastąpić moment krytyczny
TŁ, RHYS BLAKELY © Times Newspaper Ltd., London 2024
Pawilon Polski na biennale w Wenecji 2024. „Cudzoziemcy są wszędzie”
Marek Palczewski
Wisława Szymborska ożywiona przez AI przeczy etyce dziennikarskiej
Marek Palczewski
Angorka