R E K L A M A
R E K L A M A

Będzie się pisało „Warszawianin”. Poprawki w ortografii

Niektórzy dziennikarze zdążyli już nazwać ingerencję językoznawców w sprawy ortografii (zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2026 r.) usankcjonowane przez Radę Języka Polskiego PAN rewolucją lub przewrotem kopernikańskim. Nie należy chyba tego w ten sposób traktować. 

Rys. Katarzyna Zalepa

Wprowadzonych zostanie jedynie kilkanaście poprawek dotyczących zasady konwencjonalnej ortografii polskiej, tzn. zapisu pewnych wyrazów i wyrażeń wielką bądź małą literą, łącznie lub rozdzielnie.

O niektóre poprawki upominałem się na łamach „Obcego języka polskiego” od lat. Stali czytelnicy „Angory” z pewnością pamiętają, że swego czasu postulowałem zniesienie nakazu łącznego zapisywania spójników i partykuł z cząstkami –bym, -byś, -by-byśmy, -byście, np. bobym, chybabyś, czybyśniżby, zaśby, ponieważbyśmy, więcbyście. Argumentowałem, że reguła jest martwa, nieznana większości piszących.

Teraz będzie się wreszcie pisało rozdzielnie bo bym, chyba byś, czy byś, niż by, zaś by, ponieważ byśmy, więc byście itd. Zniknie tym samym rozróżnienie spójnikowego połączenia toby (np. gdyby kózka nie skakała, toby nóżki nie złamała) i konstrukcji zdaniowej z zaimkiem to by (np. to by było za łatwe).

Dopuszczono rozdzielną pisownię cząstek typu super-, ekstra-, eko-, mega-, mini-, maksimidi-, mega-, makro-. Uznano, że mogą one występować również jako samodzielne wyrazy, a więc że można pisać np. supertowar i super towar, megaimpreza i mega impreza, ekstrazarobki i ekstra zarobki.

Za poprawny uznano zapis nibyartystanibygotyk, nibyludowy oraz quasiopiekunquasinauka, quasipostępowy (dawniej z łącznikiem).

Zmieni się reguła zapisywania nazw mieszkańców miast. Do tej pory należało pisać małą literą warszawianin, krakowianinkatowiczanin itp. Od 2026 r. będzie się pisało Warszawianin, Krakowianin, Katowiczanin, czyli wielką literą. Nieaktualna stanie się zatem reguła mówiąca o tym, że należy pisać Sądeczanin (‘mieszkaniec Sądecczyzny’), ale sądeczanin (‘mieszkaniec Nowego Sącza, Starego Sącza’).

Ujednolicona zostanie pisownia wielką literą nazw firm i marek wyrobów przemysłowych i pojedynczych egzemplarzy tych wyrobów, np. samochód marki Toyota i Janek przyjechał złotą Toyotą (dotąd Janek przyjechał złotą toyotą).

Łącznie postanowiono zapisywać wyrażenia półzabawa, półnauka (do tej pory pół zabawa, pół nauka); półżartempółserio (dotąd pół żartem, pół serio); półspałpółczuwał (dotąd pół spał, pół czuwał) i pół-Polak, pół-Szwed (dotąd pół Polak, pół Szwed).

Wprowadzono pisownię wielką literą wszystkich członów wielowyrazowych nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, typu Morze Marmara, Pustynia Gobi, Półwysep Hel, Wyspa Uznam (dotąd pisało się morze Marmara, pustynia Gobi, półwysep Hel, wyspa Uznam).

Poprawny będzie odtąd zapis Plac ZbawicielaPark Kościuszki, Kopiec WandyKościół Mariacki, Pałac Staszica, Zamek Książ, Most Poniatowskiego, Pomnik Ofiar Getta, Cmentarz Rakowicki (dotąd człony plac, park, kopiec, kościół, pałac, zamek, most, pomnik, cmentarz należało zapisywać małą literą).

Wprowadzi się ponadto łączną pisownię nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym, np. niemiły, niemilszynienajmilszy; nielepiej, nienajlepiej.

Jednakowa będzie pisownia Nagroda Pulitzera i Nagroda Złote Lwy (dotąd Nagroda Pulitzera, ale nagroda Złote Lwy). 

2024-05-20

Maciej Malinowski


Wiadomości
Zmierzch koalicji? Jak długo jeszcze będzie w stanie wytrzymać?
Krzysztof Różycki
Królewski bankiet na cześć Macrona. Dyplomacja i symbole
MS na podst.: Le Figaro, Le Point, Paris Match, Huffington Post, BBC, Daily Mail
Społeczeństwo
Parówka z gwoździami. Zemsta na psie-bohaterze
ANS na podst.: ansa.it, gazzetta.it, bari.corriere.it, ilgiornale.it, ilmessaggero.it
IKONOWICZ: Budować i nie szczuć
Piotr Ikonowicz
Świat/Peryskop
Azjatycki smok rozpęta wojnę? Widmo globalnego konfliktu
KK na podst.: New York Times, South China Morning Post, Der Spiegel, Deutsche Welle, The Financial Times, Visegrad Post
Hymny narodów świata: Uttar Pradesh
Henryk Martenka
Na spotkanie z hienami. Nocna przygoda w Hararze
Marcin Osman
Kryzys konstytucyjny w Niemczech. Bundestag wstrzymuje wybór sędziów
KK na podst.: Der Spiegel, Focus, tagesschau.de, Rheinische Post, Bild Zeitung, Deutsche Welle
Złoto, gospodynie i kryzys. Nowa codzienność Turcji
H.J.
Lifestyle/Zdrowie
Lekarz rodzinny bez tajemnic. Najpopularniejsze fakty i mity
A.M.
„Separatka” na otwarcie VIII sezonu Wioski Artystycznej Janowo. 120 minut na jednym łóżku
Koniec filmu, początek życia. Michael Douglas schodzi ze sceny
ANS na podst.: gazzetta.it, corriere.it, ilfattoquotidiano.it, bestmovie.it, rollingstone.it
Od glinianych tabliczek do literackich arcydzieł. Księgi, które przetrwały czas
ANS na podst.: I libri che hanno cambiato la storia, wyd. Gribaudo
Oda do radości w rekordowym wykonaniu w Recklinghausen
ANS na podst.: repubblica.it, guinnessworldrecords.com
Angorka - nie tylko dla dzieci...