2024-02-15

Nowacka nie zgadza się na wykreślenie „ludobójstwa” w kontekście zbrodni w Wołyniu

Nazywanie rzezi wołyńskiej po imieniu O kontrowersjach związanych ze zmianą programu nauczania pisaliśmy TUTAJ. Chodziło wówczas o fakt, iż Ministerstwo Edukacji planowało zmiany sformułowania dotyczącego wydarzeń na Wołyniu. Wykreślony miał zostać termin „ludobójstwo ludności polskiej”, a zamiast niego w nowej wersji programowej miałoby się pojawić określenie „konflikt polsko-ukraiński”. Termin ten nie jawiłby się wówczas jako

Sebastian Jadowski-Szreder
2024-02-12

Izaak Babel. Zbyt dobry pisarz, żeby pisać byle co.

Pisarz urodzony w 1894 roku był uważnym obserwatorem rewolucji 1905 roku, przesiąkł legendą „Pancernika Potiomkina”, widział żydowski pogrom w pododeskim Mikołajewie, gdzie kilka lat mieszkali jego rodzice. „W Odessie żyło kilkanaście tysięcy Polaków, Grecy, Ormianie i Tatarzy”. W porcie cumowały „parowce z Newcastle, Cardiff, Marsylii i Port Saidu”; można było tam spotkać „Murzynów, Anglików, Francuzów

Henryk Martenka
2024-02-12

Jemen. Różne oblicza najniebezpieczniejszego kraju świata

Była to kolonia abisyńska, perska, potem turecka (rządzili wtedy Jemenem Rasulidzi, dynastia pochodzenia tureckiego), wreszcie stała się kolonią angielską. Teraz jest ziemią szyitów, popierających Iran przeciw rządzącym sunnitom, których popiera Arabia Saudyjska. Po zburzeniu Jerozolimy przez Tytusa (rok 70 n.e.) do Jemenu spłynęła szerokim strumieniem fala uchodźców żydowskich. Ich rola w budowie kraju była tak znacząca, że władca tego obszaru Dhu Nuwas przeszedł na judaizm i ustanowił tę

Krzysztof Mroziewicz
2024-02-12

Sztuczna inteligencja czyta papirusy, które nigdy nie zostały rozszyfrowane

W 79 roku Herkulanum, a także Pompeje i Stabie, unicestwił wybuch Wezuwiusza. Herkulanum zalała warstwa gorącego wulkanicznego błota, a większość mieszkańców zdążyła uratować się ucieczką. Błoto z upływem czasu stwardniało jak skała. W 1750 roku odkryto wspaniały budynek w Herkulanum, będący prawdopodobnie domem Lucjusza Kalpurniusza Pizona, teścia Juliusza Cezara. Nazwano go Willą Papirusów, bo znaleziono tam składającą się z około 800 zwojów bibliotekę, należącą zapewne do poety i filozofa

KK na podst.: The Daily Mail, Nature, Bloomberg, NYT, The Guardian
2024-02-12

Hymny narodów świata: Andaluzja

Idea wykreowania jednego regionu na południu Hiszpanii ma korzenie w XIX-wiecznym nacjonalizmie, w politycznym ruchu andaluzyjskim, na którego czele stał Blas Infante, autor współczesnego hymnu wspólnoty. Geopolityczne, i to od czasów starożytnych, znaczenie Andaluzji ukazuje mapa, i tłumaczy powody, dla których ten skrawek kontynentu był tak popularny dla Greków, Fenicjan i Rzymian. A z czasem

Henryk Martenka
2024-02-06

Reportaż z otchłani. „Wielka Szpera”

Określenie pochodzi od allgemeine Gehsperre – całkowity zakaz opuszczania domów.  Twórca poświęconej temu książki Marek Miller, łodzianin z urodzenia, jest założycielem Laboratorium Reportażu na Uniwersytecie Warszawskim, autorem wielu oryginalnych książek, w tym olśniewającej Uczty grudniowej 1840 r. (2007), rekonstrukcji historycznej kolacji literackiej w Paryżu, na której zmierzyło się na improwizacje „dwóch na słońcach swych przeciwnych Bogów” – Adam

Antoni Sułek
2024-02-06

Delfina Ambroziak. Pożegnanie z uśmiechem i przez łzy

Kiedyś wypełniała w teatralnym dziale kadr jakąś ankietę, podając datę urodzenia, z której wynikało, że urodziła swego jedynego syna Jacka, mając… 2 lata! Wezwana do mnie dowiedziała się, że jeśli nie skoryguje zeznania, to zawiadomię milicję, bo fałszowanie danych jest przestępstwem. Sprostowała, ale okazało się, że wpisała nową datę, z której wynikało, że urodziła Jacka,

Sławomir Pietras
2024-02-06

Hymny narodów świata: Tamilnadu

Tamilnadu graniczy ze stanami Kerala, Karnataka i Andhra Pradesh oraz terytorium związkowym Puducherry. Na jego terytorium leży najbardziej na południe wysunięty punkt subkontynentu, miasto Kanyakumari, gdzie stykają się ze sobą wody Morza Arabskiego, Zatoki Bengalskiej i Oceanu Indyjskiego

Henryk Martenka
2024-01-27

Hymny narodów świata: Laponia

Laponię wyróżnia surowy krajobraz. To płaskowyż poprzecinany dolinami rzecznymi i górskimi wąwozami. Za górami ciągnie się północne wybrzeże Skandynawii, zaś morza: Norweskie od zachodu i Barentsa od wschodu kształtują subarktyczny klimat krainy. Występują porosty, którymi żywią się renifery, oraz maliny moroszki. Za kołem podbiegunowym panuje noc polarna i dzień polarny. Lato jest krótkie, chłodne i deszczowe. 

Henryk Martenka
2024-01-15

Arafat – Rabin. O tym, jak stosunki Hamasu z Izraelem mogły wyglądać inaczej.

Pokój był na wyciągnięcie ręki (Icchaka Rabina do Jasira Arafata). Rabin powiedział: „Pokoju nie zawiera się z przyjacielem. Pokój zawiera się z wrogiem”. Po tych słowach dostał kulę w czoło od szowinisty żydowskiego, zaś Arafat – Nagrodę Nobla. Zresztą Rabin też był nią uhonorowany. Korzystam ze swoich notatek sprzed 30 lat, bo robiłem wtedy rozmowę

Krzysztof Mroziewicz