W starożytności i epoce Indii klasycznych obszar stanowił centrum politycznej i kulturalnej potęgi. Tu zrodziło się imperium Maurjów, a potem Guptów, tu rozkwitł buddyzm. Nazwa Bihar wywodzi się z sanskryckiego słowa vihāra, oznaczającego siedzibę, ale odnoszącego się do buddyjskich siedzib monastycznych.
Kuszące miejsce dla Europejczyków
Od XVIII wieku Bihar stał się magnesem dla europejskich biznesmenów. Zyskała najwięcej Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska, uzyskując prawo do administrowania obszarem oraz pobierania podatków, podobnie jak w Bengalu i Odishy. W 1793 roku Kompania właśnie tu ustanowiła swą główną siedzibę. Duży potencjał rolniczy, dostęp do wody i wykwalifikowana siła robocza zachęciły również Holendrów, by zapuścili tu korzenie. Dzięki Europejczykom powstało w Biharze wiele gałęzi przemysłu współpracujących z rolnictwem. W 1912 roku Bihar, do tej pory część Bengalu, zyskał status samodzielnej prowincji, a od 1947 roku jest częścią Republiki Indii.
Wraz z XIX-wiecznym rozwojem gospodarczym nasiliły się w Biharze problemy społeczne, a rolnicy buntowali się przeciw wprowadzanym uprawom indygo. Konflikty gasił tu w 1917 roku Mahatma Gandhi, ganiący cudzoziemskich plantatorów za bezprzykładny wyzysk. Dekadę później zrodził się w Biharze chłopski ruch niepodległościowy, który w latach 30. rozprzestrzenił się na całe Indie.
Stan pozostał w tyle
Niemniej od końca lat 70. Bihar pozostaje w tyle za innymi stanami Indii pod względem rozwoju społecznego i gospodarczego. Wielu ekspertów twierdzi, że to bezpośredni skutek polityki rządu centralnego, jego apatia wobec Biharu, brak nacjonalizmu biharskiego i trwałe skutki ponaddwustuletniej obecności Kompanii Wschodnioindyjskiej. Stosunkowo lepiej poradził sobie rząd stanowy, któremu udało się ożywić gospodarkę Biharu poprzez inwestycje w infrastrukturę, służbę zdrowia, edukację, zmniejszenie przestępczości, w tym korupcji.
Kraj leży w strefie subtropikalnej; występują tu gorące lata i mroźne zimy. Jest popularny turystycznie. Tu znajdują się obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, a także starożytne zabytki, jak Świątynia Mahabodhi (Wielka Świątynia Przebudzenia) albo starożytna świątynia buddyjska w Bodh Gaya, wzniesiona w miejscu, w którym Budda osiągnął Oświecenie. W stołecznej Patnie znajduje się słynna biblioteka Khuda Bakhsh, posiadająca jedną z największych na świecie kolekcji książek, rzadkich rękopisów i obrazów. Pochodzący z V wieku Nalanda Mahavihara, także obecny na liście światowego dziedzictwa UNESCO, jest jednym z najstarszych uniwersytetów na świecie. W Biharze znaleźć można wiele pozostałości archeologicznych jak stupy, kapliczki czy dzieła sztuki wykonane z kamienia i metalu. Wiele biharskich zabytków ma znaczenie dla kultury Indii.
Dla znacznej części spośród 33 mln odwiedzających Bihar kluczowe są walory ekoturystyczne, jak na przykład Park Narodowy Valmiki słynący z rezerwatu tygrysów czy rezerwat Vikramshila, habitat dla zagrożonych wyginięciem delfinów gangesowych. Lasy Biharu są ostoją wielu rzadkich gatunków ptaków wędrownych, bytujących w Rezerwacie Ptaków nad jeziorem Kanwar czy rezerwacie Nagi Dam.
Jest wreszcie Bihar atrakcyjnym celem pielgrzymkowym i wielu Indusów odwiedza stan ze względu na wyznawaną religię. Tu bowiem nie tylko Budda osiągnął Oświecenie, ale w Sitamarhi urodziła się też hinduska bogini Sita, małżonka Pana Ramy. Jest wreszcie jedynym stanem w tzw. pasie hindi, mającym własny hymn narodowy.
„Mere Bharat Ke Kanth Haar” to pieśń stanowa Biharu. Tekst pochodzi z sanskryckiego poematu Satya Narayana, zaś jego muzykę skomponowali w 2017 roku Hariprasad Chaurasia (ur. 1938) i Shivkumar Sharma (1938 – 2022). Pieśń oficjalnie została przyjęta przez ustawodawcę w 2012 roku jako pieśń i modlitwa państwowa. Trwający dwie minuty i czterdzieści jeden sekund utwór, wykonany przez bollywoodzkich piosenkarzy Udita Narayana i Sadhnę Sargama, wprowadziła Bihar do ekskluzywnej ligi indyjskich stanów mających własny hymn.
Jesteś girlandą Indii
Jesteś girlandą Indii,
Kłaniamy się Tobie z czcią, Biharze.
Jesteś girlandą Indii,
Kłaniamy się Tobie z czcią, Biharze.
Jesteś Ramajaną Valmikiego,
Jesteście demokracją Vaishalego,
Jesteś współczuciem buddyzmu,
Jesteś pokojowymi pieśniami Mahawiry.
Tyś latarnią wiedzy Nalandy,
Tyś niezniszczalną siłą nieba,
Tyś kołem Aśoki,
Tyś głosem Guru Gobinda Singha.
Jesteś Aryabhatta, jesteś Sher Shah,
Jesteś wielką ofiarą Kunwara Singha.
Jesteś krainą wielkich czynów Mahatmy Gandhiego.
O Biharze, jesteś błogim ogrodem tego świata!
Jesteś pieśnią niezwyczajnej dumy,
Jesteś niosącym flagę pokoju na tym świecie,
Twoja dawna chwała z pewnością powróci,
Bo Twoje potomstwo w końcu się budzi.
Jesteś znakiem zwycięstwa na mym czole.
O Biharze, jesteś źrenicą mego oka.
Kłaniamy się Tobie z czcią, Biharze,
Tyś girlandą Indii!
