Hymny narodów świata: Gudźarat

„W dziejach Indii był tym, czym Holandia dla Europy, a Fucien dla Chin. Najbardziej zaangażowana, konsekwentna i wszechstronnie morska z indyjskich społeczności. Gudźarat był jedną z peryferyjnych prowincji, które zawsze różniły się od interioru, gdzie – czy to w obszernej dolinie Gangesu, czy na jeszcze rozleglejszym Dekanie – lokowały się dominujące kultury Indii” – pisał o Gudźaracie Felipe Fernández-Armesto w dziele „Cywilizacje”. Gudźarat był przez wieki centrum handlu między Zatoką Arabską a Indiami, Azją Południowo-Wschodnią i Chinami, a globalną wartość wyznaczyło mu położenie. 

Fot. domena publiczna

Indyjski stan na zachodnim wybrzeżu subkontynentu, z najdłuższą linią brzegową. Piąty co do powierzchni, a dziewiąty pod względem ludności (64 mln). Czwarta co do wielkości gospodarka Indii, lider eksportu. Jeden z najbardziej uprzemysłowionych indyjskich stanów o niskiej stopie bezrobocia. Nazwę powziął od dynastii Gurjara-Pratihara, rządzącej Gudźaratem w VIII i IX wieku n.e. Stolicą stanu jest Miasto Gandhiego Gandhinagar. W Gudźaracie urodził się Mahatma Gandhi. 

Język Gudźarati

Stan zamieszkuje głównie rdzenna ludność Gudźarati, a gudźarati jest urzędowym językiem stanu. O starej kulturze świadczą 23 miejsca starożytnej cywilizacji w dolinie Indusu związane z morzem, żeglugą i handlem morskim. Perłą w koronie tego dziedzictwa jest Lothal, gdzie odkryto pierwszy na świecie suchy dok, a miasto było jednym z pierwszych wielkich portów morskich świata. „Mieszkali tu kupcy perscy, żydzi, nestorianie, buddyści i dźiniści” – wymienia Lincoln Paine w „Morskich dziejach świata”. Tygiel kulturowy współistniał przez stulecia, napędzany zyskami z dalekosiężnego handlu. Importowano konie z Bliskiego Wschodu i słonie z Malabaru, a także muśliny, perkal i jedwabie, karneol, imbir i inne przyprawy, opium, indygo i substancje do barwienia, zboża i rośliny strączkowe. Persja była importerem wielu z tych towarów, a częściowo opłacano je końmi i perłami. Kronikarze podkreślają, że fundamentem sukcesu królestwa Gudźarat były koralowiec i perły. Istnieją historyczne dowody na powiązania handlowe z Egiptem, Bahrajnem i państwem Sumerów w Zatoce Perskiej w okresie od 1000 do 750 roku p.n.e. Przez wieki trwał handel z Adenem i Malakką, płaskowyżem Dekanu i wybrzeżem Malabarskim. Z racji pozycji zarówno miasto, jak i region były narażone na polityczne zakusy zewnętrznych najeźdźców i dynastii indyjskich. 

Do muzułmańskiego Gudźaratu przybywali pisarze i uczeni ze wszystkich stron. Z Buchary, Jemenu, Shirazu, innych miast Persji. W XVI wieku i kolejnych Gudźarat wzmocnił sojusz z imperium osmańskim, gwarantując bezpieczne interesy, skierowany przeciw Portugalczykom, którzy właśnie rozpoczęli pionierskie wyprawy morskie, a Vasco da Gama w 1497 roku odkrył szlak z Europy do Indii. Dla XVI-wiecznych żeglarzy europejskich Gudźarat był bajecznie bogatym krajem. 

Mądrzy ludzie

XVII-wieczny podróżnik François Pyrard de Laval, który spędził w Azji 10 lat, pisał o Gudźaratczykach: „Nigdy nie widziałem ludzi tak mądrych i wytwornych jak ci Hindusi: nie ma w nich nic barbarzyńskiego ani dzikiego. Nie chcą przyjąć manier i zwyczajów Portugalczyków; mimo to regularnie uczą się swoich wyrobów i rzemiosła, wszyscy są bardzo ciekawi i pragną wiedzy. Tak naprawdę Portugalczycy czerpią z nich i uczą się od nich więcej niż od Portugalczyków”. 

Niepodległość Indii skłoniła stan do wejścia w ich skład, ale stan Gudźarat pojawił się na mapie dopiero w roku 1960. 

Jai Jai Garavi Gujarat, Victory to Proud Gujarat, to wiersz napisany przez Narmadashankara Dave’a w 1873 roku. Dziś hymn państwowy Gudźaratu. Narmad jest uważany za pierwszego współczesnego pisarza gudźarati. Wiersz powstał jako przedmowa do pierwszego słownika gudźarati napisanego przez Narmada. Uosabia poczucie dumy z ojczyzny, identyfikując region ludu gudźarati, a tożsamość narodową z językiem. Wyznacza granicę, w której obrębie żyje ludność posługująca się językiem gudźarati: Ambaji na północy; Pavagadh na wschodzie; Kunteshwar Mahadev niedaleko Vapi na południu; i Somnath, Dwarka na zachodzie, czyli współczesny Gudźarat. 

Zwycięstwo dla dumnego Gudźaratu!

Zwycięstwo dla dumnego Gudźaratu!
Zwycięstwo dla dumnego Gudźaratu,
Gdzie świtu blask pełen chwały,
Zwycięstwo dla dumnego Gudźaratu!
Twój szkarłatny sztandar będzie lśnił
– naznaczony miłością i odwagą;
Każdego dnia prowadź dzieci swoje
drogą miłości i oddania.
Tyś ze szlachetnych i pięknych,
Zwycięstwo dla dumnego Gudźaratu.
Na północy – Bogini Amba,
Na wschodzie – Bogini Kali,
Na południu – Gudźarat chroni Kunteshwer Mahadev.
Somnath i pan miasta Dwarka
to bogowie na zachodzie, gotowi, by ochraniać.
Zwycięstwo dla dumnego Gudźaratu.
Widzieliśmy Narmada, Tapi,
Mahi i inne rzeki.
I widzieliśmy wojny mężnych wojowników,
i morze pełne skarbów.
Ze szczytu wzgórz,
Nasi waleczni przodkowie błogosławią zwycięstwo.
Zjednoczcie się wszystkie kasty.
Zwycięstwo dla dumnego Gudźaratu.
Miniona chwała [starożytnej stolicy] Anhilwad
i króla Siddharaja Jaisinha.
Zostanie przewyższona w niedalekiej przyszłości,
O, Matko!
Noc minęła, a znaki są pomyślne,
południe będzie pełne godności.
Ludzie tańczą z Narmadą.
Zwycięstwo dla dumnego Gudźaratu.
(tłum. Anna Sieroń)

2024-10-07

Henryk Martenka