Jak przekonuje autorka, „ta książka – lampa serca – zrodziła się z przekonania, że żadna historia nigdy nie jest za mała, bo w gobelinie ludzkiego doświadczenia każda nić trzyma ciężar całości”.
Banu Mushtaq była też reporterką tygodnika „Lankesh Patrike”, a zasłynęła jako działaczka społeczna, broniąc praw kobiet i protestując przeciwko dyskryminacji kastowej oraz religijnej. Jej dorobek cieszył się uznaniem w środowisku czytelników, lecz triumf w International Booker wyniósł ją na nowy poziom rozgłosu, odsłaniając zarówno jej drogę życiową, jak i literackie pasje. W jej opowiadaniach tli się nieugaszony ogień trudnych doświadczeń kobiet uwikłanych w konserwatywne normy religijne i głęboko zakorzeniony system patriarchalny. Gdy wnikliwie przygląda się codziennym niesprawiedliwościom i religijnej opresji, potrafi uchwycić subtelne przejawy wewnętrznej siły i oporu swoich bohaterek.
Zwycięski zbiór „Heart Lamp: Selected Stories” to dwanaście opowiadań napisanych w języku kannada między 1990 a 2023 rokiem. Banu Mushtaq mistrzowsko ukazuje w nich znoje losów muzułmańskich kobiet w południowych Indiach. Angielski przekład Deepy Bhasthi – dzieło równie śmiałe jak oryginał – ukazał się w Wielkiej Brytanii we wrześniu 2024 roku nakładem And Other Stories, a kilka miesięcy później trafił do czytelników w Indiach dzięki Penguin Random House India. Max Porter, przewodniczący jury International Booker Prize 2025, określił dzieło mianem przełomowego doświadczenia dla anglojęzycznego odbiorcy, ponieważ tłumaczenie nie tylko „wywraca język do góry nogami”, lecz także jednocześnie wydobywa z kannada żywe narracje przesycone bogactwem społeczno- politycznych niuansów. Według Portera antologia otwierająca przed czytelnikiem tak szerokie spektrum tematów – od praw przez kwestie wiary i kasty po mechanizmy władzy i ucisku – zachwyciła jury od pierwszego czytania.
Recenzje potwierdzają wyjątkowość tego zbioru. Lucy Popescu z „Financial Times” zauważyła, że „te zwodniczo proste historie piętnują uległość wobec patriarchatu, celebrując zarazem siłę kobiet”. Kanika Sharma z „Vogue India” uzupełniła: „Chociaż Mushtaq zyskała uznanie krytyki, a jej opowiadanie »Kari Nagaragalu« zostało zekranizowane jako »Hasina« przez Girisha Kasaravallego, to jednak docenienie jej twórczości przez międzynarodową publiczność było długo oczekiwane”.
Teraz Banu Mushtaq dołączyła do grona czołowych indyjskich autorów uhonorowanych międzynarodowymi laurami. Jako druga pisarka z Indii tworząca w języku regionalnym – po Geetanjali Shree, która zdobyła International Booker Prize 2022 za powieść „Tomb of Sand” („Grobowiec z piasku”), przełożoną z hindi przez amerykańską tłumaczkę Daisy Rockwell – Mushtaq pokazuje siłę literatury nieanglojęzycznej. Jej sukces uwydatnia, jak ważne stają się dziś regionalne głosy z Indii na międzynarodowej scenie literackiej – w odczuciu samej autorki „w świecie, który często próbuje nas dzielić, literatura pozostaje jedną z ostatnich świętych przestrzeni, w których możemy żyć w umysłach innych ludzi, choćby tylko przez kilka stron”.
Zwycięstwo „Heart Lamp” to, oprócz literackiego fenomenu, polityczny manifest. Kannada, język używany szacunkowo przez 65 milionów ludzi, wreszcie rezonuje na światowej arenie, łamiąc kulturowe monopole. Banu Mushtaq i Deepa Bhasthi dają przykład, jak przekłady spoza głównego nurtu mogą przekształcić globalne dyskusje i otworzyć drzwi dla dotąd pomijanych narracji. To dowód, że językowa różnorodność staje się siłą napędową literackiej rewolucji i walki o równość. Oby jeszcze więcej tajemniczych światów zyskało dzięki tłumaczeniom swoje wielkie premiery!