R E K L A M A
R E K L A M A

Wisława Szymborska ożywiona przez AI przeczy etyce dziennikarskiej

Sztuczna inteligencja zwalnia dziennikarzy! Nie bezpośrednio, ale to fakt, że sztuczna inteligencja w liczbie trzech person zastąpiła kilkunastu dziennikarzy OFF Radio Kraków i dziś zamiast nich prowadzi audycje. Przeciwko tej decyzji lokalnego likwidatora rozgłośni wystąpiła Rada Programowa Radia i duża grupa dziennikarzy wsparta przez słuchaczy. Likwidator miał obiecać powrót do prowadzenia programu przez ludzi. 

Rys. Tomasz Wilczkiewicz

Radio wyemitowało m.in. rozmowę sztucznej inteligencji z nieżyjącą noblistką Wisławą Szymborską. Władze rozgłośni nazwały to eksperymentem badawczo-medialnym. Rozmowę z Szymborską (a właściwie z głosem wygenerowanym przez sztuczną inteligencję) przeprowadził bot – „dziennikarka” Emi (Emilia). Na stronie OFF Radia Kraków czytamy, że radio „ma ogromną przyjemność zaprezentować rozmowę z jedną z najwybitniejszych postaci polskiej literatury (…).

W rozmowie Szymborska podzieliła się swoimi przemyśleniami na temat literatury koreańskiej i tegorocznej laureatki Nagrody Nobla – Han Kang”. Zmarła w 2012 roku Szymborska „mówi”: „Han Kang to zdecydowanie zasłużona laureatka. Znam jej prozę i podoba mi się sposób, w jaki pisze o ciele, bólu i relacji między człowiekiem a otaczającym go światem. Jej «Wegetarianka» to nie tylko literackie arcydzieło, ale też odważna refleksja nad ludzką naturą, co sprawia, że czuję do niej wielki szacunek”. Rzecz w tym, że Szymborska nigdy tych słów nie wypowiedziała, a nadto nie znała tej książki, bo wydana w 2007 roku książka Han Kang została przetłumaczona na język polski dopiero w 2014 roku, a więc 2 lata po śmierci Szymborskiej. W tej całej sprawie dziwi mnie to, że ów „wywiad” został zaakceptowany przez Fundację Wisławy Szymborskiej i autoryzowany przez szefa tej fundacji – Michała Rusinka. Rusinek powiedział: „To jest rodzaj żartu, który pokazuje, jak blisko nas jest inna rzeczywistość”, aczkolwiek przyznał, że „niektórych rzeczy by nie powiedziała prawdziwa Szymborska”. I to jest sedno sprawy: nie powiedziałaby, a sugeruje nam się, że powiedziała! Nie wszyscy słuchacze muszą być świadomi, że to żart. To po pierwsze, a po drugie: czy osoby zmarłe chciałyby, aby wkładano w ich usta słowa, których nigdy nie wypowiedziały lub których wypowiedzieć by nie chciały? Na to pytanie, oczywiście, nie poznamy odpowiedzi, ale takie nagrania są skandalem i nadużyciem ze strony osób kierujących radiem i dopuszczających tego rodzaju audycje do emisji. To zacieranie różnicy pomiędzy fikcją a rzeczywistością.

Nie jest prawdą to, co twierdzi Rusinek, że nikt nie został oszukany ani zmanipulowany, bo przecież on sam nie może prawdziwości tego zdania udowodnić. Jeden z internautów napisał, że „to jest chore”, a zmarłym „należy się szacunek i spokój, a nie wtłaczanie w ich usta słów, których nie wypowiedzieli”. Pełna zgoda, bo czemu ma służyć ta zabawa? Radio zapowiada na 11 listopada „wywiad” z Józefem Piłsudskim. Ile osób uwierzy w jego prawdziwość? A jeśli znajdzie się chociaż jeden, to będzie dowód na to, że OFF Radio Kraków nie wypełnia misji publicznej, do której jest powołane, bo oszukuje słuchaczy.

Celem dziennikarstwa jest dostarczanie prawdziwych, rzetelnych i wiarygodnych informacji. Takie są zasady etyki dziennikarskiej; deep fake (fałszywa informacja wykorzystująca przetworzony elektronicznie głos lub obraz rzeczywistych osób) z udziałem Szymborskiej czy Piłsudskiego te zasady łamią. Może więc najlepiej byłoby, gdyby zarządzane przez likwidatora radio, wypełnione audycjami prowadzonymi przez sztuczną inteligencję, naprawdę zostało zlikwidowane. Radio publiczne powinni tworzyć dziennikarze realizujący misję publiczną; deep fake i sztuczna inteligencja – jak widać – tej misji nie podołają. 

2024-10-29

Marek Palczewski


Wiadomości
Wojna Trumpa z BBC. Kto wygra starcie o prawdę i miliard dolarów?
KK na podst.: The Telegraph, BBC, The Guardian, The Daily Mail, The Independent, New York Times
Do aresztu. Bruksela i Budapeszt nie uratują Ziobry
Tomasz Zimoch
Trzeba mierzyć wysoko. Rozmowa z ADAMEM MAŁYSZEM
Maciej Woldan
Zarobki jak w Hollywood, kolejki jak w PRL-u!
Krzysztof Różycki
Społeczeństwo
Morderca z autogiełdy. Fajbusiewicz wraca do spraw sprzed lat
Michał Fajbusiewicz
Co będzie, gdy nastąpi blackout? Rozmowa z NORBERTEM KOŚCIESZĄ
Krzysztof Pyzia
Jakość się zawsze obroni. Piekarnia, która podbiła całą Łódź
Krzysztof Tomaszewski
IKONOWICZ: Warto żyć
Piotr Ikonowicz
Świat/Peryskop
Europa na kroplówce Chin. Suwerenność to ziemia
Opr. (KGB) na podst. TOK FM
Kanada pęka na Zachodzie. Czy prowincja Alberta będzie 51. stanem USA?
Stanisław Stolarczyk
Upadek hegemona? Orbán walczy o polityczne przetrwanie
KK na podst.: BBC, Pester Lloyd, Reuters, New York Times, Deutsche Welle, PAP, Politico
Biznesy i posady rodziny Putina. Tak jego krewni kontrolują rosyjskie instytucje
CEZ na podst. proekt.media
Skandal na 100 milionów. Czy Zełenski przetrwa polityczne trzęsienie ziemi?
KK na podst.: Kiyv Post, BBC, Reuters, Ukrainska Pravda, Times of Israel, The Spectator, PAP
Lifestyle/Zdrowie
Zbiorowe wow! Booker Prize 2025
Agnieszka Nowak-Samengo
Złoty kibel. Gdy sztuka siada na sedesie
ANS na podst.: ilgiornaledellarte.com, repubblica.it, idealista.it, mediaset.it, ilfattoquotidiano.it
Jej styl mówił za nią. Premiera książki Michelle Obamy
ANS na podst.: corriere.it, elle.com, vanityfair.it, marieclaire.it
Start sezonu nagród. Kto je otrzyma?
Grzegorz Walenda
Moda na zdrowie nie uwzględnia jelit. Raport Genactiv ujawnia fakty
A.M.
Angorka - nie tylko dla dzieci...